HOTEL DINTHAR ZARA

Twelve rooms all attached full bathrooms. Six twin bedded rooms each having two beds in each room named SARAH AC and non AC JACOB LUCAS ETHAN DAVVY and MOSES.

Has two suites named DANIEL AC and EMMA with good view.

Has three Single room named VINCE MATHEW and FAITH

Has COTTAGE an Airbnb type 2BHK two rooms with both ensuite bathroom

We have Cafeteria where one can order lunch and dinne all fresh. Breakfast complimentary.

We can arrange Airport pickup and drop as well as Local Sightseeing.

All rooms are attached bath.

For booking WhatsApp or Call +918787869371

Location Map https://maps.app.goo.gl/F2cP5Ubdb4BbGkGL6

Other Contact Mrs Ellen +919436142722

Call Caretaker Jackson Muana +91 6909728223 +91 8787553819

Balcony with city view
Simple Cafeteria we prepare only Fresh
Small Common Lounge
Small Common Lounge

MAIN MENU

Ka Blog Zawnawlna (Thupui ah hian click la min chhiar sak la ka lawm hle ang)

POST THAR ZAWNAWLNA (August 2015 hnulam)

1. FLOOD IN MYANMAR SOS INDIA
2. THLARAU THIANGHLM
2. Ka Hmangaih Che Min Hmangaih Si a

3. HOTEL DINTHAR ZARA

4. LAMMUAL AR CHHUAHSAN

POST HLUI ZAWNAWLNA

1. KHB 495 BIHCHIANNA
2. Thlen Chin Atanga Hmasawn – Rev Vanlalbela
3. Ka Vision Tlawng leh Ecotourism
4.Eco-tourism Hmuifang Trail<a href=”https://mzvision.wordpress.com/2015/07/12/khb-495-hla-hian-chhandamna-hi-kan-hlawh-chhuah-a-ti-ang/&#8221;
5. Eco-tourism – Tamdil Trail
6. Eco-tourism – Tlawng River Rafting & Trail
7. Pathian Hnaih
8. Privatize – Bawlhhlawh
9. Privatize – Thlan Laih
10. Jess Beyond
11. Gay Marriage leh Billy Graham
12. LENGTENG CHHEHVEL CHANCHIN PART-I
13.
Thalaite Khawvel
14.
Education Reforms
15. Tih Ve Chi
16. Heihi Kan Ram – II
17.
Heihi Kan Ram – I
18. Zoawi Lelte
19. Nupui Pasal Inneih Dan
20. Mizo Duhlo Nge Sap Duhlo
21. Romei
22. Photoshop Kherlo Link
23. Vai-Tha Ka Tawng
24. Hmanlai Ro
25. April Par
26. Nitin Lalpa
27. Leng Khua
28. Hrangturzo
39. Zakapa Lal Huaisen
30. Ka Thusawi
31. Israel Of The East
32. Motor Registration
33. Microfinance Mizoram-ah
34. Mizote Inthlah Pung Ang
35. Ngaihtuah Peih Te Tan – 2
36. Biotechnology Zir Tumte Tan
37. Nghilhlohna Par
38. Aw Min Hrilh Rawh
39. Ebenezer – Besy Choir
41. The Beatles
42. Beatles Nite In Aizawl
43. JS Magazine Hunlai
44. Dan leh Khawngaihna
45. USA Zin Kawng
46. Atlanta Khawpui
47. Rel kawng Akyab Thleng
48. Class of 99
49. Khawchhak Zinkawng – I
50. Khawchhak Zinkawng – II
51. Singpore Training Hlimthla
52. Vietnam Fan Diary
53. Lengpui Airport
54. Hmuifang MI
55. Tawngtaina
56. G-20 Summit 2010
57. I Told You So – Carrie Underwood
58. Mau Rua Leh Hruihnang (Bamboo & Ratan)
59. Hming Ziak Dan Tha
60. Hmeichhia Nge Minu
61. Raltiang Kai Nan
62.Radio Kan Hlut Lai
63. Earthquake In Mizoram
64.Zoawi Lelte Fans
65. Kum 2011
66.Ngopa Hawrunpui
67. Thola Ding Ta Che
68.Sawrkar Tha Neih Dan
69.Highway to China
70. Zosap Missionary Fak Zui Hlawhlo
71.
Chawlni Ka Hmang Hlawk
72.
It Is Well Translation
73. Tripura Engineering College kum 50-na
74. Khawngaih Chhandam
75. I TA KA NI – C. Lalzarmawia
76. Tlangmi Unaute Tan
77. Zofa Unau Nan
78. Rev William Williams
79. Yoga leh Tai Chi
80. 38 In LOVE
81. Tunge Zawhte Thi Awrh Tir Ang
81. SA HEH
82.
Email Ka Dawn
83. Change By K.Sapdanga
84. About Mzvision

Thank you for visiting. Please click the links and read my collection. Am sorry to say that some of the images were removed by the link host due to this some pictures will not be visible. I will try to update later.

IT IS WELL. WITH MY SOUL

Kristian Hlabu 259 ah hemi hla translate nilo phuahchawp dah a ni. A thluk chiah a inmil, a thu inmil a awmlo. Mahse hemi hla original It is well hi i zirho teh ang. Vawiin chu, ‘a pawi lo’ tih hla lo pianchhuah dan lam I han hrut dawn teh ang hmiang.

He hla phuahtu Horatio G.Spafford hi kum 1828 October ni 20 khan, New York a North Troy hmunah a lo piang a. Naupangte niin Dan lam thiam ani a, a hlawhtlingin sum leh pai lamah pawh a hmuingil fu a ni. Kristian tha tak ni bawkin, Sakhaw thilah pawh a inhmang fu mai bawk a, DL Moody-a rawngbawlna pawh a puibawm fo a ni.

Chicago a kan vak hma lawk khan, Spafford-a hian Michigan Dil kama Real estate-ah a sum leh pai peipun tumin Risk alo la(Chiahpuam a tum) a. Chung a sum dah zawng zawng chu, Chicago a kan vak tum khan, a kang ral vek a ni. A nupui leh a fanu 4 te chu, an rilru hahdam nan leh DL.Moody-a rawngbawlna puibawm ni pah fawm turin England-ah an chhungkuaa kal an tum ta a. An kal dawn tepah, rokhawlhna avangin Chicago-a a cham hnufual a ngai a, a nupui leh a fanu 4 te erawhchu, lo han kal hmasa turin a tir ta tho a, S.S. Ville du Havre Lawngin kum
1873 November thla khan England lam chu an pan ta a ni.

Nimahsela, November ni 22 ah chuan thu lungchhiat thlak tak mai an hre ta a. S.S. Ville du Havre Lawng chu British Lawnglian ‘Lochearn’ an tih nen an insu hlauh mai a, minute 12 chhung lekin a pil ta a. Ni engemawzat hnuah, a damchhuak chhun te chuan Wales rama Cardiff Lawngchawlhna an thlen chuan, a nupui chuan thirhrui a rawn thawn ta a, “keimah chauh ka him” tih thu thin thawng tak mai chu a pasal Spafford-a chuan a dawng ta a ni.

Chu thirhrui a dawn veleh chuan, Spafford-a chuan Lawng bawkin a nupui hnen lam chu a pan ve ta a, a fate ho boralna hmun lai vel an paltlang laiin, he hla hi thinlung leh tihtak zetin a a ziak ta mawlh mawlh mai a ni.
He hla hi Mizotawnga lehlin ani tawh a, a ngial angan lo deuhin an letling niin a lang a. Hla ang nilovin, a phuahtuin sawi a tum nia ka hriat dan ka han thai lang ve mai mai ang e:-

1. Thlamuanna leh hlimna te chu lui anga ka kawnga an luan dam duai lai ngei chuan, Tuifinriat tuifawn hlauhawm tak angin Lungngaihnain min rawn chim buan buan ta mai si a. Nimahsela, nang chuan, “Ka thlarau tan, A pawi lo e” ti zel thei turin min lo zirtir tawh si a.

2. Setana kutthak hnawihna ka ni emaw, fiahna leh harsatna khirhkhan tak tak pawh tawk thin mah ila, kei michaklo tak min chhandam nan hian, Pathian fapa Isua Krista thisen hlu tak chu leihbuakin a awm tawh a ni tih hriatchianna hlu ber mai hian ka nun a thunun tlat chuan, “Ka thlarau tan a pawi lo ve.

3. ‘Ka Sualna’, Ka sualna zawng zawngte hi, a then a zar chauh nilovin, a vaiin, a zavai takmeuhin, Krawsah khan alo khengbet tawh ani tih ngaihtuahna hian min va han ti lawmin, min va han ti thlamuang thin tak em. Chuvangin, Aw ka nunna Lalpa chu fak rawh.

4. Tichuan, Lalpa ngei chuan, amah ka rin tlatna chu ala rawn tilang fiah ang a, Van chhumte khi pher angin ala zial bo hunah, Vantirhkoh chungnungber Tawtawrawt ri nena hnehna hla puan chhuaha a awm hunah ngei chuan, Ka Lalpa duhtak ngei chu lo chhukin a hmel chu ka la hmu dawn si a. Chuvangin, engpawh tawk mah ila, “Ka thlarau tan chuan a pawi lo, a tha vek e”.

Hetiang ang vanduaina rapthlakin an chhungkuaa ro a rel lai pawha, chu a vanduaina lam dah lian tlat lova, Pathianin a awmpuina leh, a tana alo tuar sakna lam; chumi avanga nakina beiseina nung avanga ala chan tur ropui tak lam thlir tlat chunga, “Ka thlarau tan a pawi lova, a tha vel vek e” a ti thei tlat mai hi a ropui em em mai a, Kristian ringtu dik takte tan, chona leh entawn tur ropui tak min hnutchhiah a ni.

English Lyrics
When peace, like a river, attendeth my way,
When sorrows like sea billows roll;
Whatever my lot, Thou has taught me to say,
It is well, it is well, with my soul.
Refrain:
It is well, with my soul,
It is well, it is well, with my soul.
Though Satan should buffet, though trials should come,
Let this blest assurance control,
That Christ has regarded my helpless estate,
And hath shed His own blood for my soul.
My sin, oh, the bliss of this glorious thought!
My sin, not in part but the whole,
Is nailed to the cross, and I bear it no more,
Praise the Lord, praise the Lord, O my soul!
For me, be it Christ, be it Christ hence to live:
If Jordan above me shall roll,
No pang shall be mine, for in death as in life
Thou wilt whisper Thy peace to my soul.
But, Lord, ’tis for Thee, for Thy coming we wait,
The sky, not the grave, is our goal;
Oh, trump of the angel! Oh, voice of the Lord!
Blessed hope, blessed rest of my soul!
And Lord, haste the day when my faith shall be sight,
The clouds be rolled back as a scroll;
The trump shall resound, and the Lord shall descend,
Even so, it is well with my soul.

Mizo Lyrics New Translation
He hla hi Pu Lalchuangliana, Delhi a awm hmang hian Lalpa’n Mizo tawnga lehlin a rawn pe a….

1. Ka nun kawng muanna in a tuam vel lai leh,
Lungngaih tuipui fawn karah pawh;
Chantawk khuarel zawng eng ang pawh lo ni se,
Ka thla damna min zirtir tawh si.

Hah a dam! Lung a awi!
Ka thla nun nuamin a leng tawh si.

2. Setan doral lian chu lo hrang thin mah se,
He muanna thuruk hian min vawng;
Lal Isuan ka chauh leh pachhiat min hriatpui,
Ka nun nan a thisen hlu a luang.

3. Ka sual man a tlak zo ka zalen ta e,
Ka fak ang kross hnehna ropui;
A pumin a khengbet ka phur leh tawh lo’ng,
Aw ka thla, i Lalpa chu fak mai rawh.

4. Jordan tuipui fawnin min chim vel mah se,
Ka nun Krista a ni tawh si.
Ka rilru a muang, thih leh dam karah pawh,
I thlamuanna aw maiin min hnem.

5. I lokal hun thlirin Lalpa kan nghak che,
Thihna hneha kan zai hun tur;
Vantirhkoh au thawm leh ka Lalpa aw mawi,
Ka nghahfak ka thla chawlh hlenna tur.

6. Lalpa rinna lawmman ka hmuh hun tur chu,
Lungngaih chhum pui zing kian hun tur;
Tawtawrawt ri nen Lalpa a lo lang dawn,
Chutah ka thla a chawl hlen tawh ang.

He hla sak mawi tak tak

1) http://youtu.be/0nJ6wQpLmuo

2) http://youtu.be/cPPSG_SpojY

Hemi thu hmanga Joel Osteen Sermon

Joel Osteen Sermon Brief

“We all face difficult seasons in life. How you respond in the difficult times will determine whether or not you make it into the fullness of your destiny. Let Joel teach you the tools to stay in faith during seasons of loss, disappointment and unfair situations. By staying in faith and speaking out in faith over those difficult times, you will stay in a position of power and peace. Discover how men and women in the Bible faced trials just like you, and their faith in God brought them to their promise land. As you have the attitude of “all is well,” you are showing God that you trust Him. That’s what allows Him to give you beauty for ashes and take what was meant for harm and use it to your advantage.”

Main Source: http://www.misual.com/2013/04/28/it-is-wella-pawi-lo/

Ka Vision Tlawng leh Eco-Tourism

Bairabi ah Tlawng kan khuap law law mai em niang?

Multipurpose – Transportation Power Water Supply Drip Irrigation leh Ecotourism leh Fishery leh adang te a huam ang.

Bairabi bul khuapin Nghalchawm kai li nen inzawm tir ila Watergate kan siam anga, Sairang chhak chiah ah chu gate chu kan khar anga, Lui hnar lama chho tur Lawng (steamer) kha kan khar hnan ang.

Nghalchawm-kai tui gate kan hawng thung ang an level minute 10 hnuah a inang anga lawng kha upstream ah kan hnuk (tow) chho anga chutah watergate pui a thlang ami kan hawng leh ang. Hetia an buaipui lai hian lawng hnathawk leh passenger te Nghalchawm ram lampangah KFC/McDonald etc etc Fast Food dawrah an lo inhnawh puar mawlh mawlh anga, a then an lo in shower bawk ang.

Mak ve deuh chu Tlawng fintu Tut hi Mamit/Phaileng panna kawng a kan kan hnu hian Tlawng hi Hortoki thlang lawkah Tut hian a fin. A infinna ah hian tiau pho nuam lai deuh hi a awma, kan ram vak kan riak dal tawh. Tut pawh hi thui fe a li (ponding) dawn a. Mamit lam ho leh W.Phaileng lam ho pohin an thlai thar Aizawla cheap transportation-a an thawn duh chuan hemi route hi an hman a ngai ang. Tut hian Buarpui thlang Thenhlum bulah hnar zu nei ve daih a

Ka dream leh Vision te:

1) Nghalchawm-kai ah khuan Tlawng lui khu 100m a sangin han khuap hmaks mai ila. Kum hnih fur ah a khat zo chauh ang. Chumi tuikhuah li chuan Tlawng dung a li chho pum mai anga Thenzawl thlang Buarpui kai a lei hi a chim chhe lo chiah ang. Mahse tuilen (flood) lai tak chuan Haulawng zawn vel pawh hi tui chim chin a san phah hle ang. A li hi bungraw tawlh nan a that dan tur zia hi, hrethiam mai em?

RiverlockGate

Lock Gate 

2) Chu Tlawng li chuan Dialdawk a zui chho anga Lengpui leh Rawpuichhip inkara Dialdawk lei a chim anga Airport leh Hmunpui ram inkar Chal lui in a finna chhak thleng a li chho put ang. Chu chu han hisap ila Panoramic view nei turin – Lengte leh Nghalchawm ram hi chu Island angin a zu hmuh theih ang.

3) Dialdawk hnar lam atang hian Lunghmul lui sirah tunnel verhin Hydro-electric power generate na tur Penstock pipe han la thla ruah mai ila 50MW vel a generate thei ang.

4) Power generate nan hian 50m (dead storage) bak Tlawng lui li put mai hi siak kam miah lo ila englai pawhin 50m li kha Bungraw tawlh nan kan nei reng thei ang. Hei hian Thenzawl thlang Buarpui kai a li thleng vel chiah turin ka hisap.

5) PHE – Floating Submersible Pump he li an hian kan dah ang, chu chuan Aizawl Water Supply a chawm ang. Thal a tui tlem tih vel kha a awm tawh lovang.

6) Transportation idea atan -Sialsuk area hovin Changte lui kha he li tengsawl hian thui tak a chim dawn avangin an chhawr ve hle ang. Aibawk ho erawh chuan Darlung kai ah an bungrua an thiar thla anga. Darlung ho Serthlum pawh lawngin an tawlh thla zel zel mai ang chu; a lei huai huai a ni mai ang chu le.

7)Lengte leh a piah chiah khua Nghalchawm te hi Tourist village atan serh-hrang (dedicate) ila Lengpui ram Sairilzo telin. Chung chu Ropeway in thlun zawm ila Europe rama Alps tlang lawnna Ropeway tha ber chi Austria siam ngei hmangin Reiek tlangchhip tawlh thleng ta ila. Duh leh Chalfilh ngawpui thlun zawm bawk ila – Phur deuh phei chuan Mawmrang Resort leh Nauzuarzo (Lengteng tlang sang lai ber) Resort ah te pawh extend zel ila.

8) Chuan Ailawng ram ngaw dur khup mai, tuna thing-tuah atana an lak chereu tran mek hi Ailawng khaw pa ho kha Tourist guide ah hmang tawh thung ila. Reiek atangin Mountain Bike in a peih deuh West Lungdar te Rulpuihlim te Rawpuichhip te an kal zawhah Sairil-zo Resort ah let leh sela, khatiang peih lo tan Ropeway vekin Aizawl ah han bazar sela.

9) Ailawng kham ko leh Lungleng kham ko ve ve hi Foot Suspension Bridge in kan thlunzawm anga Bungee jumping nan leh Lungleng han fawr lawk nan chauh hman a ni anga. Bakah kham lawn-na tlak-dal awm leh awmlo in siam ila hmulthi ding sung sung mahse safe em em si a Tourists hote te(rak/au) khawk rum rum mai sela. Chu pawh ticket lak zel ngai ni sela.

10) Lungleng Ailawng, Reiek Nghalchawm leh Lengte te hi chu Tourist Centre atan a khaw invawnna lam poh Tourism centric deuhin Regulation siam ni sela, chumi atan chuan Master Plan siamin land transfer leh ownership Dan(law) pawh Tourism lam hawiin siam nise.

He vision hian ka lung a len ema in nin loh hram ka faceless thiante kei misual hian ka beiseiin ka ngen a che u. Ka lawme.

VIETNAM TOUR DIARY

May ni 12, 2005 ah Aizawl to Delhi via Kolkata. Halt at Mizoram House, Teen Murti. A tuk mai ni 13 chuan ka passport Vietnam Visa dil nan Mr Joshi staff of NRRDA kut-ah ka hlan. Had orientation for Vietnam visit at NRRDA office. The meeting was conducted by Mrs Gardi Kaur Mishra, Director Finance, NRRDA who is appointed as team leader. After the orientation we were handed over all the required travel documents and cash in USD to meet all expenses. Ni 14 Delhi ah chamin May ni 15, 2005 chuan Delhi chhuahsanin Hanoi panin Malaysian Airlines flight MH 0190 at 11:30PM-ah kan thlawkchhuak. Kualalumpur kan tum phawt. An riprot thar chu a tha hle mai.

The KUL airport is huge, magnificent and seems to be new one. They are applying in their construction space frame technology and are a Civil Engineering marvel. To get connection to Hanoi flight we were transferred through MRT inside the airport. Boarded Hanoi flight and reached after two hours the next day i.e 16/5/05 at 8:30AM Vietnam Standard Time which is 1.5 hours ahead of IST.

16/5/2005

 Airport-ah USD 100 chu kan thlenga Vietnam Dong 1,582,500 a ni a heihi 1.58 million a ni a VMD chuan ka millionaire ta der mai tiin ka thian te kan hrilh chu kan nui dar dar mai. Rs 1 = 350 Dong ang vel a ni. Mahse an note te ber hi 500 Dong a ni. An note thenkhat cho Dong lakh khat te a ni thung. Tui bottle khat hi Dong 6000 to10000 a ni chu chu Rs 17 to 28 ang vel a ni. Beer nen a man a inang reng.

Representative of Indian Embassy and a Vietnamese interpreter Mr Long received us, with the Indian delegates at the airport. We were taken by bus to Hanoi that takes about 45 minutes and were put in a 5-star Melia Hotel.

Zam awm rum rum khawpin he hotel hi a pui. Keini ang hetiang hotel changkanga la thleng ngai lo chuan kilkhawr tak tak bih kuala enchian tur kan ngah hle. Kan inbual fai a kan inthiar chu an European commode chuan tui tlem te hian fai em em-in an flush fai vek maia. Japanese design commode an hmang, Mizoram tui harsatna a hman ve chi tak tur a ni. Kan thlek chianga, tui hi a harsa na a duhtawk hman tur kan nei, I renchem chuan kan lawm khawp ang tihte a lo intara. A bakah khawvel ram puma Green Brigade ho in ngenna an siam Card hring mawi em em chu kan chhiar leh a – “Green Crusade hi i zawm ve duh em? Hotel tina nitin bed sheet thlak nan hian sahbawn leh a sukna tui nitin khawvel puma hman tam dan te nikhat dana bed sheet thlak i  remtih chuan   Card hi pawnah lo khai la Towel ngai I hman nawn hreh loh tel bawk chuan Card hi Bathroom chhungah lo khai la, Green Crusade I zawm duh loh chuan Card hi Bath Tub ah hian I lo paih lut dawn nia” tih hi a lo ni a. Bathroom-a an thildah zozai hi nikhata han hman zawh chi a ni lo bawk nen Card chu Bathroom chhungah chuan kan khai ve zan ta maia.

Kan room chhungah chuan ei leh in tur tuihnai chitin reng an lo chhawpa. A then chu a man pek ngai a then chu a man pek ngai lo te an ni. Hei baka in duat dan hi a awm lem chuang dawn em ni ka ti. PWD IB room nuam ber nen chuan tehkhin chi pawh a ni lo, lei leh van ang a ni mai ka ti. 11AM ah Vietnam sorkar Ministry of Transport-ah meeting kan neih hmain darkar khat chu kan chhing sek teh ang ka ti a. Mumang nei hlek lovin ka mu ta diai diai mai.

Kan meeting-na hmun chu minute 5 a hmaah kan thlenga. An Transport Minister a theih loh avangin official lal berin min kaihruaia. Vietnam sorkarin kawng lama an hmalak dan hrang hrang te min han hrilha zawhna hunte an hawng bawka. An ram leh India chu hmasawnna kawnga in finchhuah tawn zel a duhthu leh India ramah pawh IT lam buaipuitu te an thang ve mek thu te a sawia. Ka zirte –

  • Vietnam ho hi sap aimaha punctual an ni.
  • PMGSY (Rural Connectivity) hmalakna Prabhakant Katare an a present.
  • Zawhna vawi thum ka zawt
  • Chhinchhiah chi te :
  1. Funding 2-3-5 (Commune-Province (State)-Federal) Commune hi khaw inhnaih rorelna khata dahkhawm; khua 5 atanga 40 te pawh a huam thei.
  2. An hmalakna lian tham reng reng ah khawvel changkang tawh te pha ngei turin Global level-a lang tham Consultant for Survey/DPR/ Supervision/Qualitiy Audit/Procurement FIDIC document deuh vek an hmang.
  3. 1993 liberalization ve chauh, Chinese in kum 1000 an awp. France in kum 150 an awp. North leh South Vietnam an indo an inzawm leh. An lal (King) an ban 1945 ah. Communist ram an ni. America an do leh. Hnam hrat khawkheng huaisen an ni bawka, an economic liberalization hi a true spirit in an apply.
  4. Fund an hmuhna langsar zual te : World Bank/ADB/ODA Canada/JBIC/DFID
  5. Infrastructure ah chuan India hian ka kal tawh chinah chuan kan pha lo ah ka ngai.

Official hoin lunch min eipui zawhah Vietnam Roads Authority ah an meeting 3PM atangin kan chhunzawm leh nghal. Chhinchhiah tur te:

  • VRA hi Nodal Agency for all roads, Motor registration, Driving license issue leh overloading control tu, safety, roadside plantation and beautification,
  • VRA hian pilot project in province 2 ah Roads Inventory Management System an ti zo. Hetah hian kawng chungchanga pawimawh zz data an dah vek. AutoCAD leh MS Access an hmang. An kawngkawi Radius te Transition Curve detail leh item hrang hrang man zat te, leh repair an tih hun leh senso zat engkim mai hriat tul chu he an data management ah hian an thun vek. Mihring base nilo System base management tih hlawhtlin an tum hle mai. Keini ve a awm a fel leh hna a tha a hnuah mi fello an awm leh a chhe leh mai.
  • VRA hnuaiah hian PDOT= Province Dept of Transport (state PWD ang) hi an awm.

Kan thlen zan hian Sa ei leh eilo kan inthliara. Vietnam pana India kan chhuahsan kha nimin mai ania Mizo chaw leh bai diktak zawn hi kan tum lo mai mai khawpa. Seafood lam eiturin kan chhuak ta hal hal maia. Luipui kamah outdoor (rooof a nei bang a neilo)  live music ngei mai awmna ah kan va kal ta. Thiam leh thiam lovin sap hla chu an sa lo khawp. Mahse an hla thluk te han ngaihthlak chuan pop music a ni tih chu kei mimawl pawh hian ka man ve maia. Mi lah an lo tam hrep. Kan interpreter in kan ei duhzawng te chu min han order puia – Tuifinriat chakai chi hrang hrang, kaikuang a nungchunga a Kg a thlan nge kan duh an dah vawhsa a sawisen a ni lo dulhmul khat phaurin zuk ei ve tho ia. Chopstick hman tluan zak ka tuma kaikuang leh chakai einan erawh a har hle. Chakai hi a chehna min rawn chhawpa kaikuang erawh kan inkheh chawpa. Chawtani chi hrang hrang hi toothpaste anga hmehchhuah tur hi an han chhawpa a then a thak a then sawhthing rim nam, mahni ka in a duh chu kan inhre chawp ve mai. Beer leh thildang in tur lah chu a tam hle inrenchem vangin ka in ta miah lo!!! Tlangval hmeltha tak Mizo tlangval ni mai awm a ngo deuh hlek ang a zai zawh chuan nula zei hmeltak hi a han zaia (Ngengpuii han tih mai awm tak a ni) kan thianpa Sardarji chu a lo hmu vak ngai lo nge zai pahin Rose an rawn pe ta hnap mai chuh – kan thawm a ring hle mai. Mahni ram a ni lo tih pawh kan hai hman thelh a ni. El euha kan ei hnu chuan (in tel lovin) kan thlenna hotel Hanoi ah pawh an chung en larh hotel chu kan pan phei leh ta. Rin aiin chhun lama traffic te a tawt tehreng nen zan dar 10:30 velah chuan a lo thawl hle mai. Kan zawt chianga Vietnam ah chuan business and office hrs hi zing dar 8 ah an tana. Lunch break hi 11:30 to 1:00 an neia, tlai dar 4 ah an banga zanah hmatakah an mu tlangpui hi a lo ni a. Zanah chuan Five Star hotel khum nuam takah chuan mut zai kan rela. Ka thiante  (Indian delgate) te kan call-a Vietnam mobile phone (Sim Card) lei hi hotel phone hman ai chuan a man zawk an ti a leiturin Lobby-ah chuan ka zuk chhuk ve a Dong lakh 2 man chu kan lei ve a, chhungte zankhat biak hnu chuan a balance kan check a a bang tlem hle mai. SMS char char mai tur anih hi ka ti a. Min awimu tuirn BBC leh CNN te kan ngai thla a, khawlum leh humid em em ah vawt ti lek lekin rizai sin chuan ka muta a. A nuam aniang mumang ka nei miah lo.

China leh Laos ram dep an Province khawpui Son La panin

380Km lai a ni a kan zinna lehna tur hi.  Kan hotelah American Breakfast a tui tinreng mai Buffet a kan ei hnu chuan Hyundai Bus ah Air Condition nuam takah kan chuanga. Ministry atangin interpreter hmeichhe fel tak leh VRA-a an Senior officer ten min hruaia. An ram hi 80% tlangram a ni a 20% hi phairam a ni. An ram hi a lo kheng ve hle a, Jungle War atan chuan duhthusam a ni mai awm e. Ramvachal tan lo chuan kal zung zung chu awlai bik lo tak a ni. Chinai lung an ngah avangin an tlang thenhkat chu a filh deuh thuau maia, a mawi lehling hle mai. An Highway ah kan tlana, kawng kamah hotel vel a ther ve sup mai (Mizo style deuhin) . Han en reng rengin 12Ft frontage dawrah hian a hnung leh a chhawng chungah a dawr neitu te an cheng nghal tlang pui. Hmun tinah inthiarna a fai tha hle a, tui pawh an nei tha hle zel. Chinese ho ang chiahin Green Tea hi an in reng mai a. An no erawh naupang inkhualtelemna tiat lek hi a ni. No ¾ in chu a har lo hle. A dai an pawisa lo khawp bawk. Thingpui ina chawlhna kan duh kan sawi laiin khawte tak te ah kan chawla, thingpuidawr 1 chiah nei ang chi ah hian. An pa ho hian Beer an lo inkhawm tal tala, anmahni siam ngei kha. Kan thiante kawlhrawng deuh chuan an han inpui thuai bawka. Kan thian thenkhat riltam deuh chuan chawei mai an rawta, min hruaitu chuan eina hmun mumal deuhah I ei ang u an ti a kan kal leh ta a.

An kawng a tha si Car tan speed limit 60 Kmph an phal laiin Bus tan chuan 40Kmph an ti a 80Kmph pawhin kan tlan thei tih a hriat reng mai sia. Mahse a khat tawkin Police Speed check tu hi an lo awm zela. An Police te hian silai an keng lo mahse an han zah dan zia hian ngaihtuah an tithui hle. 160Km vel kan tlan hnu chuan Lunch kan ei ta a. Sa eimi zawng kan buai lo hle. Vegitarian ho erawh chu sawi theih piah lamin an buai a ni. An thil han chhawp reng reng hi Sa leh a kaihhnawih an han chhawp hmsaa kan eife hnuah Sa chidang an han chhawp leha, chumi hnuah tlak ang chi  leh soup te an chhawp leh hnuah Rice hi a tawp nan ber zu han chhawp chauha. An ei ah hian Tel a tlem hle, Chinese style mah nise Mizo duhdana tak nguk silo hi a ni. Keini pa kawchhe tan pawh kan ngeih dawn tih hi a hriat reng mai. Kan thian thenkhat ten Waiter ho chu “Hey tih leh kut zaizirin an han huia” heihi an ni chuan an duh vak loh chi leh polite lohna a an ngaih a ni. Mahse nuisang reng mai hnam an ni a, an lungnihvakloh pawha nuisang chi an ni an lo ti, a dik hmel hle in ka hria.

Chawei kham chu kan kal ta zel a, an kawngah chuan 100m dan zelah hian chhinchhiahna pillar an daha, a number an pe zel bawka. A hlauhawm turah chuan thir tlawn te an dah bawk. Road Safety lamah chuan zirtir an ngai lo hle. Kawngtluanin Centre line leh a sir tawn tawn hi rawng var an hnawih chhuak vek mai. A khat tawkin kan kal zelna tur information an tar zel Mel post nen. Abakah kawng chhuk leh chhoh dan 6% up 7% down 10% up 200m long tih ang chi te. Vawikhat kalnan pawh speed lak leh break uluk ngai lai chu hai tur a awm der lo. Tlangram deuh veka tlan kan ni, an side drain han uluk dan chuh – keini aiin ruahtui an dawng tlem si, an tlang hriam dan erawh a khawi nge chhe zawk ang ka tih reng lain tlangsang lamah phai zawl leilet awmna te chu kan han tlan pel leh zawk bawka. An ruam hi keini ram angin a thuk ve vak vak lo.

Lawi (Zoram lawi nen hian breed khat an nih hmel hle;  an bawng te chenin a te ve fek fawk hle mai) nen hian chuan an hnam awmtirh atangin an inthian thin anih a rinawm hle. War Memorial kan tlan tlang zeuh zeuh mahse kan ding hman lo, dinchilha han belhchian pawh a chakawm hle thin mai. Zing dar 9 a chhuak kha tlai dar 5 ah chuan an Province capital Son La chu kan thleng ta a. An Hotel 7-Storey ah kan thleng, Hanoi a kan thlenna nen chuan kan sit hle maia mahse Card Key fully AC leh computerized kha a ni ve tho mai. Khawpuia an tih chu an thingtlangah pawh an apply ve zel ani maw ka ti maia. Tlang a lo sang tana a lum nepa an hot water lah chu duh ang anga single levera a control khan duhtawka in shower hnuah pawh daih lai reng a nei lo. Salt Lake Mizoram House ai chuan felfai hle ah ka ngai. Dinner eiturin Restaurant kan pana kan thiante Vegetarian ho chu an buai leh hle, keilah chu Vietnam chaw chi hrang hrang test ka tum hle mai si a. Restaurant nghaktu ho lah chuan min hai deuh reng bawka. An hriatthiam turin mahni inkawk va pah hian “No Vietnamese, India, Mizo near Myanmar” kan ti a, an lu bu nghat nghat chung hian “OK OK OK” an han ti a.

18/5/05

An state PWD ho chu  PDoT (Province Dept of Transport) an tih office ah kan kala zing dar 8 chuan an lo kim thap tawh maia. An conference hall-ah chuan meeting kan neia. An state chhunga road awm reng reng chu an thuneihna hnuaiah a awm vek mai. An hotupa ber Dinh Duc Chu an kan meeting a kaihruaia. Ho Chi Minh a piancham kum 115 na a lo ni bawka Uncle Ho-a thianpa Nehru-a ram atanga Indian delegates te chu chibai min han buk te te a, a hote min han introduce bawka. An province 14000 Sqkm (Mizoram chanve tiat) a zau ah Commune 827 an neia, an kawng neih zat min han hrilha:

  • 572 Km National road
  • 589 Km State Road
  • 1214 Km District Road
  • 2800 Km Commune Road (Rural Road)

Kum 10 kalta khan an province Road Network Master Plan an siama, Consultant te ruaiin an siamthat leh mek thu min hrilh bawk. Commune Road an maintain nana an sum mamawh hi kawngin a khaw tlawh ho khan sum an thawh khawma, a bak chu District leh Province ten a pe bawka, chung an sum hmuh chuan an kawng te an maintain thin a ni. Pawisa thawh thei lovin a tha in an rul mai thin. An mahni kaihruai turin, PDoT atangin Engineer te an va depute thin. Leimin nasa leh tuiliana in a tihchhiat erawh an Central sawrkarin tanpuina a pe. Hat Lot Commune hnuaia kawng an maintain te kan en hnuah  an office hi kan tlawha, building tha tak Primary School pangngai tiat vel hi a ni.  An kawng te hi keini ai chuan an maintain tha hle mai. An kawngah hian Commune ho hian over loading an khap tlata, an side drain nen lam an thlo fai ni maiin ka hria. Pot hole hmuh tur a awm lo tluk a ni. Kan kal pah hian Tea Garden leh Coffee Plantation kan hmu nuala, mimal ta zau tak tak te pawh a awm tih min hrilh bakah Coffee atang hian nasa takin an dinhmun an chawiakan thu te an sawi bawk (Sumchang thlai a hma an lakdan chu kan la ziak ang chu).  Thimfe hnuah Son La ah kan kir leh a. Mut hmunah Communist hi thiltha tih duh hotu an neih chuan implement an awlsam bik hle dawn anih hi, Democracy ai mahin a that hi ka ti.

19/5/2005

Kawng ngai bawk zawhin, Son La atangin Hanoi kan kir leha, Hotel dang a hma a kan thlenna ang 5-Star level-ah kan thleng leha.  Thlen veleh kan inbual faia, thil tlawmna hmun an tih an Lake bulah ka va bazaar. Kan kalhma a mi min hrilh lawk angin thil reng reng man hi a zahve vel atangin kan dawna, Calculator hi kan in hmanchhawk zak zak mai a ni. A nuam ve hranpa khawp mai, mahse 20% vel aia tlawm chuan ka si thlu thei der lo nia. Silk lam thawmhnaw chi hrang hrang, thi leh bengbeh chitin mai leh handicraft lampang ah chuan an lo thiam chungchuang hle ka ti mai.  Handicraft phei hi chu a village tawp tawpin thil siam bik hi an lo nei a lo nia. A tlawmin an nalh hle mai. Kan nu te chu kal ve se lei tur an hriat hle dawn hi ka ti a. Thiam hnang leh, mau atanga thil an siam ho phei chu Mizo te min train sela aw ka ti.

Kan hotel ka haw phei chu sap hla hi an lo sa a, kan va lut chu Phillipino band an lo zai hi a lo nia. An thiam hle mai. Thutna ka rem fel hnu a ka tlangnel deuh hnu chuan stage atangin khawi lam mi nge ka nih tih min han zawta kan sawia a awih lo hle na a Myanamar hnaih Mizoram atanga kal ka nih thu kan hrilh hnu chuan Hindi hla kan sak sak ang che a ti a, mawi deuhin a sa a, a hla lah chu ka hriat ngai a ni lem lo naa, thuthmun atang chuan lawmthu te kan hrilh a.

20/5/2005

Ho Chi Minh a thlan ro Mauseleum ah kan kala, a chanchin te ziaka kan chhiar chian hnu chuan ka ngaisang sawt maia. Ho Chi Minh chu tawih thei lovin Russian thiamna hmangin darthlalang chhungah an daha, a hmel leh tisa te leh a khabe hmul te chu a damlai ang chiah in a vawng nung a ni. Kum 40 zet a thih hnu in a liam tawha, a taksa an vawnthat dan chu ka rinphak bak in a tha a ni. A chenna in leh office zawng zawng te, a laltin leh lehkhabu hlui te pawh mipui enturin an dah vek mai. Holiday anih vang nge ni, a kum 115 piancham kum anih vang nge entu kan tam hem hem hle mai. An Freedom fighter Independence puangtu chu India ramin Mahatma Gandhi kan ngaisang ai mah hian an hlut emaw chu aw ka ti. Entu mipui mihring sing tel fe ah khan, Vietnamese mi kha 90% chu an tlin ka ring.

21/5/2005

Hue city Vietnam ram laili an lal rorel laia an khawpui panin Ha Noi chu Vietnam Airlines in ATR aircraft Lengpui-a thlawhna te tum thin ang chi ah hian kan thlawh chhuah sana.   French hoin an awp laia Hotel an din, kum 200 dawn hnua an cheithat French Architech renchem nei miah lo a an design 5-Star hotel atana an cheithat Hotel Saigon ah kan thlenga. A bul lungvawm phak mai kha Perfume River an tih, Tuiruang aia lian mah chu tourist hip thei chi hrang hrangin an chemawia a tui lah a fim kuk mai si a mawi kher mai. Kan hotel thlenna lobby ah chuan Silk puan background a hmagin artist ten thuimawi an lo tarchhuaka, keilah pek chuan an painting mawi zia saw I va lei the ang u ka tia, kan belhchian fe hnu pawhin painting hi ang ka la tihle tho. Ka room luah chu a lian tha bawka, veng lian tak YMA Committee thlengzo tur zeta lian a ni. Hmanlai Europe pa ho hi chu an va lo ropui riap riap em aw ka ti a.

22/5/2005

Sunday hian office an kai bik lova, luipui kam beach leh an Industrial khawpui lian pakhat Da Nang Km 110 zeta hla panin zing breakfast zawhah Bus nuam takah kan kala. Japanense Contractor ten an thawh zawh hlim 6.280Km a thui tunnel kan tlan tlanga. Tunnel chhung an design dan leh chhiat tawh awm thei palha an inven dan safety measure hrang hrang video leh computer hmanga an monitor min entira. A pui tiap tiap hle mai. An Industrial Zone te kan thlir thuak thuak hnuin French hoin Archeology Museum an Dinah kan kala. Vietnam ram hi Hindu Mission te pawhin kum sang fe liamta ah khan hmun an lo khuar tawh tih a hriat hle mai. Tam Dynasty bul intanna a lo nih bakah brick leh tyle an rawhthiam dan leh an char ngheh thiam dan hi Research beitu tamtak te maktih a ni. Da Nang hi National road hlir zawhin kan chhuahsana, kan kal chho kan chhoh hnuah,Da Nang khawpui mawi em em a a lanan leh America nen an indo a America 7-Fleet vel lo luhna Deep Sea Port te kan thlira kan chhuk leh ngar ngar maia. Kan inthleh kan inthleh hnuah Lagoon bakah luipui in tuifinriat a finna mawi tak tak kan tlan pel leha Beach a an Resort-ah lunch kan han ei mai chu a vai hnem theih hle mai. Tlaiah ruah a sur ve a mahse a rei lo, Hue hmun hi an rama ruahtui tamna ber hmun 3000mm chunglam ruahtui tlakna a ni ve. Mahse an kawng chu a hnum em em mai lawi si. Kawnga tuitling hmuhtur awm lovin an kawng drainage an titha anih hi ka ti rilru nauh nauha. Thim hlimah Hue kan thlenga, swimming poolah han chen ve ka chak viau na a, kan inbual fai hnu chuan Hue khawpui chu ka fangkual ta zawka. Tourist tamna hmun a ni bawk nen kan thlenna bul mai kha an fuankhawmna a ni bawka, kawng sira an restaurantah Vietnam chaw ngei kha ka eia a tlawm hle bawk si. A tuk programme turte inpuah chah hma turin thui vak vak zui ta lovin kan hotelah ka kir leh ta a.

23/5/2005

PDoT office ah zingkara meeting kan neih hnuin, kawng maintain lama an hmalak dan kan thlur bing deuh a. An Province statistics min han hrilh phawta :

  • 5000 Sqkm a zau chauh a lo nia Aizawl District tia vel a ni awm e.
  • District 8 ah an inthen a
  • Commune 144 an nei commune khatah village 10 aia tam an awm lo tlangpui.
  • Port lian tak 2 an enkawl tel 30000MT Cargo daily in an handle thei
  • Hue City hi mihring nuai 10 vel awmna a ni
  • National road 227 Km, Dist road 550 Km leh 2600 Km Commune road an enkawl mek
  • An province a hausak deuh avangin mipui pawisa thawh khawm hi 30% lai a tling kawng an maintain nan
  • Blacktop loha Gravel road chauh tih hi World Bank hoin an tihtira a tlo si lova a simthlak an ti hle. Heng kawng black top loh tamtak hi Commune ho in an pawisa in an black top.

Thuang Hnat Commune village 5 neiah kan kala, an Rural road ah chuan Culvert leh R Wall ah sum an sen hnem hmel hle mai. Nam Dong district road Km 38 lai kan zawh bawk. Kan kalna ah chuan Rubber leh Acasia hi an chin thlak thelh sung mai. An chinthlak thelh chhan ka zawh chuan tamhri an inkai pawh loh nana kan tih a ni an ti. Tlang sang pir deuh deuh a tam hle a a ngaw hring dup mai. Chhunah kan va kal lai hian villager ho kha an zawlbukah hian an lo mu dul maia, an chhun khawlum hna chawlhsan an lo nia.

Kan haw kawngah Pilot project-a Concrete road Steel reinforce leh bamboo reinforce hmang te, Lung phek  chher phah chunga concrete road te, Brick Soling chunga BT te DFID bultuma an tihchhin kan ena, Mizorama tihchhin ve awm takah ka ngai. Kan haw kawngah Ancient City an tih an lal ban hma a an Palace kan tlawha, an lal te pawh an lo ropui hle mai. An vanglai chuan nupui 140 chuang nei te pawh an awm a lo nia. An lal te hi France ramah 1945 vel khan an tlanchhia a tun thlengin an thlah te an la awm. Zanah lawng mi 20 chuan theihna kan hire a, Perfume river an tih luipui thianghlim em em ah  lawng chhungah Vietnamese Classical Music live in an play a duhtawkin seafood kan ei leh kha.

24/5/2005

Ha Noi kan pan leh hma in an King thlan ro kan tlawh zawka, Ha Noi panin Vietnam Airlines Airbus 320 in Hue chu kan han bye bye leh ta a. Kan thlenna hmasa Hotel Melai ah kan thleng leha, zanah Vietnamese Restaurant dik tak ah kan interpreter Long-a nen dinner kan eia, a la tui deuh deuh anih hi ka ti. An chaw leh sa ka ei ta malh malh hle a pum ngeih lo hi zu awm miah lo mai a mak ka ti hle.

25/5/2005

Transport Ministry ah Wrap up meeting kan neia, an General Director i/c International Cooperation in min ho a lawmthu te kan han inhrilh nawn hnu in introduction an han neia, Vietnamese ho sir chiah ah ka thu a, min han hai leh peka kan nui dar dar mai. Senior engineer 10 rual zet an lokala English a tawng thei sawih sawih pakhat chaih zuk awma a maw le.

Vietnam kan chhuahsan dawn ta bawka am takin kan bazaar ve tak kha. Bazar zawh hian tlai thimhlim flight a Kuala Lumpur pan turin Ha Noi kan chhuahsan a lo hun ta der mai. Vietnamese min kaihruaitu te chuan min rawn thlah leh thlap maia. Min thlah tu te nen chuan kan han inkuah vawng vawnga a lunglen thlak ve tep a ni.

TRANS – ASIAN HIGHWAY

Trans-Asia Road hi an hlawkpui hle a ni. 4 lane Highway a ni a, henglai kan kawngpuite anga Motor len na chin chauh Black Top a ni ve lova, a kawng  ruh chin ang ang Black Top vek (Wide shoulder )a ni. He kawng siamna ah hian Company 82 an inhnamhnawih a, a senso hi US $ 121 million (Rs. 545 Crore ) a ni. Hetianga kawngpui tha an han neih takah hian kum tin investment 20% in a pung ziah a ni. Chumi awmzia chu US $ 300 million (Rs. 1350 Crore ) anih tak chu, he kawngpui in a Cambodia a paltlang hnuah hian an sumdawnna leh Tourism-ah te nasa takin hma an sawn phah bawk a ni. Trans Asia Road avang hian Export–ah pawh nasa takin hma an sawn a, Kum 2004 atang khan 26 % in an export hi kumtin a sang chho a ni a, chumi awmzia chu US $ 72  million ( Rs. 320 Crore ) in a pung tihna anih chu.

Asian Development Bank sum hmanga Greater Mekong Sub-region hmasawnna Programme hian Mekong Lui luan tlangna ram pathum Vietnam, Cambodia,Thailand te bakah Myanmar leh Laos-te a huam vek a, hetianga kawngpui a lo inpawh tak vekah hian heng ramte hian  ramri an kan na apiangah Port of Entry Visa Ni 30 chhung atan an inpe a, a tul dan a zirin awlsam te a pawhsei theih a ni. Bangkok atanga Kualalumpur hi tunah chuan darkar 6 tlan chauh a ni ta a, Kualumpur leh Singapore inkar hi darkar 4 tlan chauh a ni ta a ni.

Vietnam ram chhung bikah Trans Asia Highway hi 80 Km a sei a ni a, hei hian an khawpui lian ber (Business Capital) a paltlang nghe nghe a ni. An kawngpui te hi han tha lo zia a ni lo tih a lanna chu kawngpui 80 Km siam nan hian ADB-ODA sum US $ 145 (Rs. 652.50 Crore ) an seng a, 1 Km ah Rs. 8.00 Crore vel an seng tihna anih chu.

POWER LAM VE THUNG

An ram chhim lam hi a ram hausa lam a ni a, Power pawh an intodelh Hmar lamah hian Hydro-Electrict lamah hma an la nasa hle a. An luite hi China leh Laos atanga luanglut an ni hlawm a, Tuiruang Lui aia lian fe fe a awm thluah mai, an ram 80% hi tlangram chhengchhe ve tak a ni a. 3000 MW Project ang chi Mega Project an nei nual. An ram lui te hi ruahtui ring, Vur in a chawm ang chi an nih lemloh avangin kan ram lui te ang bawkin Thalah tui a tlem ve thin avangin Thermal Back-up an ngai. Thermal (Gas Fired Power Plant ) an hmang ber. Thermal Back up hi Chhim lam atangin 500 KV National Grid kaltlang in an in pe chhawng thin. Grid Transfer hi Shut down la lovin an in pe chhawng mai thin a ni.

An ram khawpui Ha Noi ah pawh Delhi te ang tho Power cut an nei ve fo tho mai, mahse Office te Hotel te leh Shopping Complex leh Restaurant te chuan DG Set back-up an nei deuh vek a ni. Residential Area-ah chuan Ha Noi-ah hian an in thim chhawk ve zak zak tho a ni.

Ha Noi hi phaizawl khua Mihring nuai 30 vel awmna a ni a, an khawpui awmzia chu Aizawl tiat vel khaw engemaw zat inhnai te te inzawmkhawm a ni a. Khawpui lum tak Kolkata ang a lum Humidity sang bawk si anih avangin Portable DG Set hralh a tlak hmel hle a ni.

India ram ONGC leh an mahni Vietnam Oil and Gas corporation ten Gas an hmuh belh zel avangin Power-ah chuan an intodelh thuai a rinawm.

THALAI  LAM  NUN

Hnam inchei uluk leh invawng fai an ni a, an hmel pawh a tha tlangpui in ka hria (kan thangrei tawh deuh vang emaw ni ? ) Mizo te nen pumruaah chuan kan intia tlang tawk viau a, a ngo erawh an ngo zawk deuh. Budhist Sakhaw bia an ni a, an sakhaw vawnin an nun a thunun tih a hriat a, an nun nemin an polite em em a, hlim hmel an pu reng emaw ni tih mai tur a ni. Fashion-ah pawh an sang a, Economic Liberalisation avangin Multi National Company an lut nasa. Thalai tan hna tau a tet a, hna an thawk nasa hle a, an mamawh leh duhzawng lei thei turin an intodelh tlangpui. Korean Celebrity leh Western culture in thalaite a influence nasa. Premier League-te American Idol leh Korean Serial te kan Mizo thalaite ang tho in an tuipui ve hle. Beer te Wine te hi chu zu ah an ngai lo ni berin a lang a hmei a pa in an in vek ni tur a ni. Tui leh Beer man a in ang deuh reng. Thalai zingah Class hnih Beer leh an Local Vodka in chi leh a neinung deuh Wine in thei Class an awm. In tihhlim nan Pub, Karaoke leh Disco an uar hle. Communist sawrkar an ni na a heti lamah hian an thikthu a chhe hran lo tih a hriat theih. Restaurant a chawei chhuah hi an ching hle bawk. Thalai ho hi za ah za in ziak leh chhiar an thiam a College level thleng hi a tam ber an ni. Chuti chung chuan English a lar lovin an thiam lo veleh chhawng hle a ni. Kut themthiam na lam an ngaisang tih a hriat a, Art lamah an kal nasa hle Moped hi 90% velin veivah nan an hmang. A sing a nuai tel hi an tleh del del mai a ni, inchhawng sang atang chuan fanghmir ka te pawh an ang ka ti. Petrol leh Diesel hi India ram aiin 50% vel zet in a tlawm.

SUM CHANG THLAI

Vietnam pan tura kan chhuah dawnin Er. Ramhluna, Adviser to CM inah ka leng a, Vietnam-a kal ka chak lem loh thute leh NE India State ang vel lek tura ka ngaih thute ka hrilh a. A ni chuan, “Hei Australia atangin ka lo haw hlim a, Australian Consultant kan rawih te Vietnam-a kal tawhte nen kan inkawm a, hma an sawn zia leh nuam an tih thute min hrilh asin” a lo ti a, ka phur phah ta deuh sawt a. “Coffee hi Vietnamah an ching nasa khawp mai a, khawvel No.1 Brazil pawh hi Vietnam ho hian an umpha tep tawh a nia, I han zin chuan an hlawhtlin dante rawn chik I tum dawn nia”, min ti a. Coffee chin hi Mizoram intodelhna a nih theih thu Major Thangkima (Mizopa hrat khawkheng) titi; U Biakenga (Fam), Chanmari West kan ral tumin, haw nachang hre lo lekin ka lo ngaithla tawh a. A bakah a hnu deuhah Lengte ka kal tumin a coffee huan a enkawl dan leh a nihphungte ka zu hmuhpui ve tawh bawk a. Chumi phur thut chuan ka huan ngaw thelh thuau karah ka phun ve a. “I huan hi a ngaw em maia I coffee chin hian ni hlim an mamawh chung hian nisa pawh an mamawh ve tho a, I huan ngaw I thawlh thelh loh chuan rah an chhuah tha thei loving”, tih thurawn ka dawng a. Ka huan ngaw han kih thawl chu ka ui bawk si a, chhuanlamah District Council hun laia Aizawl dai ngaw khep khup mai kara thing tuah tur kan han fawm khawm, forest guard hlauva kan tlan chhiat thinte min ti hre chhuak a, tunah lah lal tak tak an awm khup si lai hian ka coffee neih that duh vanga ka huan ngaw thiah te chu an phal lo tawp ang tih chhuanlamin ka coffee phunte chu rah an chhuah that loh deuh pawhin a zar zo tu nungcha tal an lawm ang chu ka ti a.

Thingtlang kawng (Rural Road) lama an hlawhtlin dan zir tura kal tur kan nihna ai mahin coffee lam chuan ka rilru a la ta hle mai a. Vietnam ram chhungah 1500Km chuang lai kan tlan kual a, kan kal chhan baka zawhna ka zawh ngei ngei ber chu ‘coffee’ a ni ta zel a. America sipaite chet hleihluak nate chuan ka ngeng a chhun mang hauh lo mai a (ka khawngaih lo ni lovin), Mizoramah anni ang hian han bei ve ila, kan thangthar thalaite hian han atchilh ve tak tak mai sela, pa te pocket money dil dil lovin, “Ka nu, ka pa, New York Coffee Auction (commodity auction) naah ka hlawh tha deuhva, US dollar 1000 hian I duh zawng zawng tih nan lo hmang ve teh”, ti a sawi tur thalai taima tak tak an kat nuk dawn si a. Mizoram tan coffee hi chu ka U Robert-an ‘thing anchhedawng’ a tih ang chi hi chu ni theiin ka hre lo a ni.

A hma lama kan sawi tawh ang khan Vietnam ho hi kum sang tel teh meuh mai leilet leh tlang ram lo a nei a, buh ching an nih avangin an culture an hriat hlat theih berah pawh hian an lo neih naa lawi an chhawr tangkai zia te hi a ni a. Hun a lo inher zel a, buh chin vak vak ai chuan sum chang thlai chi hrang hrang lamah tan an la nasa em em a, heng avang hian buh an chinna thin hmun hi a zim telh telh a, chung buh chin ai chuan coffee lamah te hma an la ta vak vak mai a ni. Tun kum li kal ta, kum 2000 atanga 2004 inkar khan buh an china thin 338,000 hectare-ah hian sum chang thlai an lo ching ta zawk a ni. Buh chinna hmun an neih zawng zawng hi 7,666,000 hectare atangin 7,328,000 chauh buh chinna hmun an nei ta a ni. Buh hi chu khawvel ram hrang hrang atangin an la lut a, India ram atang pawhin ran chaw atan tam lai buh uih ang kha an la lut teuh mai. Sum chang thlai a intodelh an tum dan han tarlang ila:

  • Buh an la china hmunah hian buh chi thar chin, fertilizer tha pek ngei, tui kawng irrigation chum lo chat lova pe thei tura hma an lak avangin buh china hmun an zim a, an thar erawh a pung thung, 4860kg (tin 600 vel) hi 1 hectare (tin 2 leh a chanve hmun vel) ah an thar a, chu chu tin khat hmunah 2000kg ang vel (tin 250 ang vel) an thar tihna a ni. Hei hi thar hlawk an inti hle.
  • Sa ei nasa hnam an nih avangin ran vulh lamah tan an la nasa em em a. an buh hmun tam tak hi vaimim hmunah an let a. An vaimim thar hi buh an thar ai chuan tlem hle mahsela a kum telin vaimim hi an thar pung telh telh a, an thar punna ringawt hi kum tin 3,50,000 tonne chawh rual theih a ni. Heti chung hian ran chaw atan ram dang ami an la chaw lut (import) nasa hle.
  • Market chiang sa, industry lian te’n an lei zawh nghal zel duh chi chin an uar hle bawk. Chungte chu:
    • Rubber
    • Acacia (gum siamna)
    • Pepper (thinghmarcha)
    • Cashewnut
    • Tea
    • Coffee
  • Market chiang sa ve tho, short term atana industry din pui theih thlai an tih ho chin an uar hle bawk a, chungte chu:
    • Bekang
    • Fu
    • Cotton (La)
    • Thei ei chi hrang hrang; serthlum, theihai, lakhuihthei, theifeihmung, limbu bial chi leh dawnfawh te an ni.
  • Ramngaw nei tha em em chung hian thing leh mau, sumdawnna a hman tur chin an uar hle. Khawvel ram pawna an thawn chhuah (export) nasat deuh deuhte han tarlang leh ila, tichuan coffee lamah kan kal tawh dawn nia:
    • Coffee
    • Rubber
    • Pepper
    • Cashewnut
    • Thingpuife
    • Rice (Buh)

Coffee History: French-hoin an tihhmuh atangin kum 1857 leh 1993 inkar khan mawlmang angreng takin, thang em em chuang si lovin coffee hi kum 140 dawn an lo ching a, an thiam ang tawk tawkin coffee chin dan an zir chho naa, hma nasa takin an sawn hran lo.

Khawvel mite mak tih khawpin coffee-ah an hlawhtling: Robusta coffee an tih, tunhma atanga an lo chin thin variety kha hlawk zawka thar tura enkawl dan (yield) mithiam (consultant) ruaiin an hriat belh zel a. A bakah coffee rau rauva tui leh man man zawk arabica variety chu kum 1993 atang khan chin an uar tan chhova. Coffee hi kung khat rau rauva an thar kha a let li in an thar thei a, coffee chingtu an pung bawk si a, coffee an thar hi kum tin a let za laia an lo thar tam takah chuan coffee kaihhnawih industry, thalaite eizawnna nuaih tel siamtu a pung hluai bawk a. Hetiang hian Vietnam ho hian engtinnge an tih ka hriat theih chin chinte tarlan tum ila:

  • Coffee chin nan hian lei sen, lei tha leh lei tak thuah chhah ram hi a tha duh an ti a. Tin ram lum lam leh boruak hnawng tam a ngeih an ti bawk a. Heng ang ram hi mithiam (soil and agricultural scientist)-te ruaiin khawiah nge coffee kan chin ang tiin hma an han la phawt a. Khang hmunah khan robusta coffee chin tur an tihnaah chuan khawng the tawhin thingtlang mite chu an chin tir a.
  • Heng coffee an china turah hian coffee chi (seed) scientific taka sawngbawl, certified seed supplier, ISO Certificate nei ngat te’n man lovin an pe a, a bul an tan atanga an rah thlenga an enkawl nan kum tin sawrkarin kan tanpui ang che u an ti a, an pe ngei bawk a.
  •  A rah chhuah a pun theih nan mithiamte’n an enkawl pui reng a. A bakah an coffee rah thar nisa a pho ro nan an mamawh hrang hrang an pe bawk a. A coffee rah a pun theih nan tui pek a hlawk a ni tih an hriat chinah, coffee an par tan tir a, tui pek tur ang chi, water harvesting leh pumpin irrigation an tih hnuah tunlai hian drip irrigation-a tih chhoh an tum leh ta zel a. Tin duat em em in fertilizer an pe bawk a.
  • Robusta variety hi an tlang ram laihawl, 500-700m vela sangah (altitude) an ching ber a, kan hriat thiam dan turin Lengpui ramte, Kolasib, Thingdawl ramte anga sang vel ram. Coffee nursery siama enkawl chu an ‘blackbelt’ ve na lampang tak a ni.
  • Hmar lam ram tlang sang lehzual, 1000m chin chung lam, ruah tui (monsoon) hmuh thatna si ah Arabica variety an ching thung a ni (Coffee chin thlangtute’n Zampui leh Burma ram atanga a chi an lak, certified ni miah lo anga malsawm lo taka pek ang ni lo hian).
  • Coffee an thar tam ta tih an hriat chinah khawvel sumdawng hausa (foreign investors)-te chu coffee chi hrang hranga siamna industry an din tir a, coffee-a sumdawng hausa tawh chuan a hralhna kha an hre bawk si a, kum 2000 hma lama coffee man san lai ber kha an thar tam lai nen a in nang bawk si a, an hlawkpui hle a ni.

Harsatna:  An harsatna tawhte I lo tarlang ila:

  • Coffee an thar tam si a, an lo inpuahchah tha tawk lova, coffee tih rona (drying yard) an indaih lo. Tunah hian power leh khaw thiltihtheihna hmang tangkaia ur rona lam an uar tan hle.
  • Robusta man a tlakhniam lain Arabica man a pung a, an duh angin Arabica variety an ngah tawk lo.
  • Khawvel market dap zo tur mithiam an ngah tawk lo.
  • Coffee international market-a rate san vak hnua tlak hniam leh vak ang chite internet kal tlanga coffee chingtute hriat tir zung zung theihna lamah Brazil ram angte pha lo an inti hle.

Coffee-a hmasawn zel dan tur (strategy):

Tunlai hian coffee man hi a tlahniam fu a, Vietnam-ho vanga international market rate pawh hi tlahniamah mithiamte’n an sawi thin a. Chuti chung chuan coffee atan hian indopui an puang ve ni berin a lang, hmasawn zel an tum tlat. An tum dan tlangpui han tarlang leh ila:

  • Quality improvement: Coffee rah lawh chungchangah te, a pho ro dan te, a dah that dan te leh industry-a an sawngbawl dan te, tunlai khawvelin an tihdan changkang ber ber chawk luh
  • Senso (Production Cost) tlem zawka thar chhuah
  • Khawvel market demand ang zel a coffee siam chhuah pawh tihdanglam
  • Scientific, modern bawksi leh tlo zawk tura coffee siamchhuah leh thawnchhuah (export) lama hma la thei tur thangtharte train chhuah
  • Thingpui in hnam an ni a, coffee an ram mipui maktaduai sawmriat chuang coffee in mi tih pun.
  • Tunah hian 1 hectare (tin hnih leh a chanve hmun)-ah 4000kg te an thar a, 5000kg thar tir an tum. Tunlai hian international market-ah coffee rah hi 1kg ah Rs. 35 a ni a, chutiang rate-a chhut chuan tin khat hmunah Rs.56,000 vel an lei tihna a nih chu (India ramah hian chawhrualin 1 hectare-ah 1000kg vel kan thar ve chauh a, Bualpui vela coffee plantation-ah khuan 1 hectare-ah 2000kg vel kan thar thei a ni). Tunah hian Bangalore Coffee Auction Centre-ah chuan Arabica variety hi 1kg ah Rs.100 vel a ni.
  • Vietnam rama coffee rah pho ro kan han tar lan khi robusta variety man a ni a, Arabica variety man hi chu a let in a to a ni.

NGOPA HAWRUNPUI 2013

Banner1

Ngopa hi kanu leh pa seilenna khua an ngaih tawp theih loh ani. Ngopa chengkawl, thingthupui, ba-ne, engkim mai Ngopa lam thil te hi tui an ti em em bik, an sawi nin theih loh khua a ni. Kapa kum 90 mi nen ka nu damlaia hlim taka an inlemna hmun kan pan chuh – kapa rilru tur ka hrethiam. An inneih Jubili pawh khan Ngopa atanga an thiante  lokal zing ami, kapa thianpa leh sipai tanpui,  an vanglai a kanu  rimpuitu ngei mai Upa Engliana’n thu a rawn sawi te leh kapa thusawi te kha ka hrechhuak uaih uaih mai. Mum & Dad In Love @ Diamond Wedding Anniversary

Ka nu leh pa te kum 50 leh 60 inneih chama an thlalak ka’n tar bawk ang e.

mum & Dad @ Their 50th & 60th Anniversary

Kan pi leh pute ve ve thla pawh kan dah law law te’ng  
Grand-paretns fr dad & mum's side

Ngopa ah hian 1966 khan school ka kai ve,Hotupa Tlanga khan veiziak  a phal loh avangin, kei ka lo veikhawr laklawh si a hrehawm ka ti thin hle. Chhunhawlh laiin field-ah sertawk ball kan pet thin  nuam kan ti ve em em. School banah Tuila ah thiante nen Vawmbal-li ah tuichengin kan kal fo mai. Chakai te kan khawrh a kapu tan sairil tlawn hnih ka hawn thin te kha ka hrechhuak. Hmunnghak lamah Lura hovin lawi kan han khalh fo bawk – Bemi chunga chuan kha kan hreh, a tar tawh si, a zang a hriam avangin  chuan a nuamlo kan ti vek mai, Puki kha a tuai mum nalh  avangin a chung chuan a nuam thung. Tumkhat chu Hmunnghak kan thlen hma-in lawi ho kha an rawn thlanchhe haw hum hum maia, a hnunglam ami kha Keite-in a tai a lo hamthlak sak chu lo niin, Sakei hahum te kha daihnai han pelh hi chuan a ri dur dur mai thin, an rem ta ni maw?

1972 nipui chawlh laiin kapu damlo kanin Pa Thangzama nen kapu kan han kan-a, Pawlrang chhuk EGS road zim em em mai, Jeep kawi zawh lohna te pawh a awm nual mai, thing balcony rawp  chhe deuh ah chuan keini Jeep bracket-a in uaitang ho chu kan zuang thla sap sap zel. Kapu kha ailaidum chiah khan an enkawla a bet rei hle, a thla a thla a bet hnathawk theilo-in. Kapu dam tha silo kani Vanchhungi leh Raltawni te chiah khan Lungding rama kapu lo chu an thlo, kanite hlo kan thlawh pui ve lawp lawp kha Ngopa-a hlo ka thlawh ve chhun chu ani ta mai.

1973 khan Tuila kam phaizau kapu (Upa Vanthuama)  leilet buh chhek puiin Ngopa ah ka zin leh. Kapu lawichal Pathenga la damlai kha ania, a tar deuh tawh nain buh tin 6 te kan phurh tira Tuila atangin kan khalh chho thin. Zanah Lura te Zosiama te leh thian dang te nen Ngaisangi d/o Chuaukunga (Upa Dawngzuala thiannu) kan rima, tingtang khawlaia perh pahin “Aw lunglen curfew karah hian” tih hla leh hladang tamtak kal paha kan sak thin te khan lung ava tileng ve le. Khang hunlaia Tingtang perh thiam ho kha chuan “Chengkawl bial an hip ngailo” tih beat kha an hmang deuh ngei ngei Calypso tih vel erawh V. Hmuna te ho khan a hnulamah an rawn thiam chho.

Zan dangah nula tui kan chawi pui – tuium an phur lo Jerrycan hnam a khirin nula te’n an phurh thin laiin mipa in ko-in kan pu thung. Kapu bathlara paho phawk deuh Pa Lungkhama leh adangte khan ka tuichawi pui apiang kha ” Duha chhuah miah suh aw …” tiin min fiama an nui dar dar thin. Biaksiami (tleirawl) zaithiam kan farnu tui ka chawipui tuma Salvation biakin bul favai paihnaa min nek thlatu kha tutak ni maw?

1973 Mas Ngopa-ah hman tum em em a ka awm laiin ka lung a leng thut maia  December ni 23-ah Changzawl ka pan, kani pasal Pu Biakthanga (Chamteii pa) te inah riak pheiin, a tuk-ah Tuivawl kanin chho ulh tawk kal hnu-ah Sihfa hma takah ka thleng. Sipai Captain kha saptawng inti thiam takin chuan ka dil a, Sihfa atangin Army Jeep hnung Jerrycan petrol an paina bulah thu-in Keifang-ah min dah, motor min chanpui. Zero Point atangin truck hnungah Mas hla sa thla dup dup-in urlawk zan chuan Aizawl ka thleng.

Ka lunglen lutuk ka haw chhan lah chu keini ai senior kamding-in kan telve rual lohin a lo hauh khur mai si – Aw Ngopa-ah khan la cham hle hle ila ka tih te kha tun Hawrunpui hian a lo thar chuaih chuaih mai nia le.

Hawrunpui hmang turin mi sang chuangin ni 16/1/2013 khan Ngopa kan pan khawm chur chur mai le.

Hawrunpui 2-13 Sticker

Hetiang hian Hawrunpui 2013 chu kan hmang –

16/1/2013 ah kawtchhuahah nula leh tlangval te’n min lo hmuak, zanriah eikhamah Inlawmna hun hlimawm tak kan hmang.

Ngopa YMA zaipawl an thiam hle.
YMA Zaipawl Inlawm ZanNgopa nula Zomuanpuii leh midangte an zai bawk. Saipaite te’n min tihlim hle.
Sipaite

Hawrunpui denchhen in Monument cum Watch Tower bialtu MLA leh Minister Pu H. Rohlunan a hawng.

Monument Tower 

Lalzidinga Ngopa LalMonument cum Watch Tower pawn leh chhungah granite plate ah kan hmangaih kan nghilhloh  te hriatrengna kan tar. Rs 50K, 20K, 10K leh 0.5K man te ani. Mi 44 in kan tar, la tar belh zel tum an tam mai. Bsi2

Chhungte leh thiante in hrang hranga tukthuan kan eikhamah muangmarin Chhung Inkhawm hun kan hmang.Thusawi tawi, tawngtai rual, zai leh fiamthu hun te’n a zui. Tuari leh Suna te an che, Naemi leh midangte an zai tha hle.    
YMA Zaipawl

  1. Chhung Inkhawm @ SelfNgopa khaw thlalak hlui

Chawhnu ah Sports Complex football ground puitling  ah Ngopa thalai an inkhel, martial arts an entir bawk. Chumi zawh chuan Ngopa United (keini ho) leh Ngopa City te’n ball pet kan hlimpui hle

Ngopa United Ball Pet ThiamNgopa City Ball Pet ThiamNgopa United Dr Dawnga & Self

Hawng hote’n hmun hran hranah zanriah kan kil leh hnu-ah Thalai Zan hman ani. Hei zet chu Active Sound line array kimchang nen Concert turu ber ani tawp mai. Lemchan tawi pawh a hmunawm aimahin a bengvar thlak. Mahni intodelh ram, khua, chhungkua, mimal angin a pawimawh thu leh thalaite mahni tana chakai khawrh ngar ngar tura fuihna thu ka sawi ve. Zanlai thleng thelhin thalai an lam mup mup laiin mahni khaw zai ngeia Lengkhawm ho pawh Pathian thu leh zaia inpawlna hun tha tak an lo hmang bawk.   Jess BeyondDrama Nula Rim titiNgopa kum 80 tlinna zing ni (18/1/2013) a lo chhuak  Field-ah mipui sang tel kan pungkhawm. Jubili Lawmna inkhawm hlimawm tak zai fiamthu leh thusawi tawi te kan ngaihthla.

Usher pawh an nalh hlawm e.

Usher Malsawmi

Jubili lawm ni hian Mizo inchei a nalh deuh deuh ho Pi Lalthai’n lawmman a pe hlawm.
Mizo inchei

Thlurhnih zai a rawn ri kan chai kan lam kan nui ri hawk hawk ava nuam em.Mizo inchei pholang thei ang bera inchei tur tih anih avangin keipawh ka nalh ve hle.Chai @ Thlurhnih Zai

Lam thiam Laia leh Chamteii

Laia leh Chami te an han lama Pu Kapsanga’n a vanglai a ngai Thlurhnih hla a rawn hril – chheiraw mipui kan tho hut maia, kan chai kan chheih kan khek PC Vanlalnghaki a Hallelui taksa chetna nen a rawn chheih. Nuam kan ti kan hlim mange Hawrunpui chu.

Chami

Ruai buatsaih nghah pahin Airshow (Drone) neih ani a thlawk a leu a vir a tum a thlawkchhuak leh Ngopa chungah a kual video in thla a la vek bawk, a hmuhnawm ngei mai.

 Ngopa town view from toyplane

Ruai mi 7000 chuangin kan theh. Sial 3 bawng 2 vawk 17 leh adangte kan talh. Fatu hoin belchhun-ah chhum chawp zelin, chaw sa vat vat mipui min eitir vek kan puar kan fan kan tlai. Sa bel sawm zet a la bang,

Ruai Mipui

Khawvel ram hrang hrang ka fang ve tawh an ei-in tuihnai ka tem nasa, he Hawrunpuia sesa anga tui ka tih hi ka la ei ngailo hrim hrim. Ka puar ka fan, tuitilo an awmlo. Zanah Hotupa Dawla inah thianho-in kan thlirlet ,nawn kan chak, kan sep rawtui. kan tu kan fa Ngopa la hmu ngailo kalho lah in nuam an ti.

Ruai Paris

Tlaiah chhungte leh mi kan ral kual hnu-in Inthlahna hun kan hmang, zai leh lamin zanlai pel thakin thalai leh pavalai ho Inthlah zanah an lam tawp theilo ani ber. In thlah zanah Ngopa Hawrunpui Special buletin Information & Publicity sub-comtt. Buatsaih ‘NGOPA LEE AVA NUAM BERR’ tih chu Pu Vanzamluaia NHOC Secretary Aizawl in a pho chhuak. Hemi hnu hian  Jess Beyond te’n Ngopa an Rock tir ani ber mai. Nuam kava ti berrr tih leh Ngopa leee tih a ri zing hle.

Jess Beyond

ConertHreh tak leh la thlahlel tak chungin ni 19/1/2013 chuan Hawrunpui hlimawm lunglen thlak tak kan hman zawhah kan hawng leh ta dial mai. A zawngchhang tlakin ava lunglen thlak em. An luang a leng ve ngei ang.

Tower leh Banner

 

Raltiang Kai Nan

Mizoram hi hma sawn dawrh tur chuan administrative reforms / overhauling a ngai. Kan sawrkar hian post pawimawh luah tur hian tunge tha ber ang tih ah hian thutlukna a siam thin dan hi tih danglam a ngai. Kalphung thar selection dan mumal tak zam a ngai a ni.

Heng kalphung thar turah hian prominent citizen te leh thil chik zirmi te’n rawtna an siam ve theihna pawh duan a tul hle ani. Heng post pawimawh luah thei tur Empanelment pawh hi siam ngei nise. Empanelment Committee hian Merit dik taka panel an siam theih nan dan leh hrai mumal nei ngei sela.

Kan state Finance Secretary tur hian finance principle leh emerging trend leh product hre tak ni ngei sela. Chutiangin Industry ani emaw Tourism ani emaw te pawh.

Tuna kan kalphung ah hi chuan Central leh state sawrkar in tihtur min tuk ti thei tur hian kan phar buai tawk hle maia – hemi pela min kalpui thei hi level hrang hrang ah department hrang hrang hian kan mamawh ani.

A tul chuan – Mizoram Transport Authority din ni sela chumi te chuan tuna PWD, Transport, Supply, Traffic Police leh Aviation hna te hi hma vek mai sela. Minister pakhat Secretary pakhat hnuaiah Modern Corporate kal dan in kalpui ni sela. Mamawh miah loh tur staff tamtak heng department in a chhawm luh tur ho hi VRS in bye bye hmak ni sela.

Rawtna duh duh tan thehluh theih ani e

Eco-Tourism Package One – Destination Tamdil Lake Circuit

Day One Arrival day, Cultural evening and sing song.

Day Two After breakfast proceed to man made lake Tam-dil 3hrs drive from Aizawl(75Kms). On the way you will experience typical Mizoram roads – up down zig zag drive and lots of wild and mild scenery full of rain-cuts. At Keifang road side restaurant take Mizo fast food – avoid hot and highly pungent bird-eye chillies unless you have metalic digestive system. Donot forget to buy fresh fruits from nearby street vendor. After another half hour drive you will be there at Tam Dil resort (15Kms). Explore the beauty if lucky you may spot rare bird species. Collect rafting gear for the next day.

Day Three After breakfast and half hour drive down you will be dropped at Tuivawl river (20Kms). Leave all your belongings to the SUV dicky, the vehicle will go to fetch you downstream which is 80Km long and bumpy drive through paved and unpaved rough (dirt) road from Suangpuilawn Kai. After bamboo rafting for 2 hrs break for refreshment and view bamboo rain forest both sides of the river. Avoid grabbing drift woods. Another 2 hr rafting you will take Mizo lunch – wrapped in wild banana leaf, different soups in bamboo mugs on the river bank. Volunteer in Mizo attire with their shy-smile will offer you water in Tuithawl. Board the SUV drive up to 6000ft above MSL Chalfilh hill top Resort. Donot miss taking sunset lit Mawmrang hill range and with a good zoom you may be able to capture Lengteng famous peak, haven for wildlife near Ngopa village. By night you will see twinkling spotted lights – these are villages scattered all over and the big one on the west will be Aizawl city.

Day Four OPTION Adventure : Get your trekking gear, insect repelant, camera and go trek for 8 hrs thick rain forest exploration. Once you are in there is no chance of going back. You will be amazed. From the foot hill drive to Sesawng (30Kms) for night halt.

Day Four OPTION Mountain Biking : Get your bike and gear from the SUV and head to nearest village called Buhban through thick forest. Mountain Bike down to Khawruhlian (15Kms) and rest to take Mizo lunch. Continue to bike down to Tuirini Kai (20Kms), where this river merges with Tuirial to flow down to Bay of Bengal. After this your biking effort will be more tiring as you have to go up up and up until you reach night halt place at Sesawng (10Kms).

Day Five/Six After rest and visit of Zawlbuk head back to Aizawl(45Kms) to stress relief at massage parlor. Explore local restaurant for dinner to rejoin farewell show. You will be escorted back to Lengpui airport.

Hmuifang Trail Eco-Tourism

Hmuifang hill is about 5000ft high above mean sea level. The hill range runs north to south and most of the western side is almost vertical and could be quite challenging for adventure tourists for Rock climbing.

One can reach Aizawl by daily flight from Kolkata/Guwahati and take three hours drive from Aizawl airport to Hmuifang Resort. One can either stay in the cottages or make shift tent available for hire.

Activity’s suggested:
1. Mountain Biking: Rent Bike from the Tourist Resort and follow any of the following Trails
a) Trail One:Biking to the hill top and Hmuifang/Chawilung /Sumsuih/Thiak village for amateurr
b) Trail Baktawng 6 hours biking required and on the way visit Mr Zion’s families who is having more than 50 wives

World's biggest family

World’s biggest family

c) Trail Sialsuk : 8 hours Biking. First stop @ Sialsuk town and goto Ngei-ngei-tlang Romantic Spot and further down to River Changte and halt for lunch. Biking up and up to Damdiai and back to Hmuifang Resort.

d) Trail Lungleng 8 hours Bike to Lungleng village on way back to Aizawl

2. Walking Trail : Walk to nearby village and share experiences with shy villagers, if lucky the YMA can show you cultural dances. Nearby villages are –

    • Hmuifang  one km

  • Sumsuih two km
  • Chawilung five km
  • Thiak six km
  • Maubuang 10 km
  • Sateek 20 km
  • Baktawng 30 km
  • Sialsuk 35 km

3. Bio-diversity trekking : One can explore flora and fauna and rare tropical insects and animals. This rare Redneck Keelback a non-venomous snake

can also be found around the Resort. For expert rare amphibians and lizards can also be seen. One has to be ready to to trek down to River Changte or small stream in the eastern valleys to have deeper exploration.

4. Home Stay : If you are anytarian you can join the villagers as guest but be ready to join their food habits. Could be interesting for those having strong palette

5. Volunteering : You can join “Biodiversity and Nature Conservation Network (BIOCONE)”  an upcoming NGO based in Aizawl, involved in  environmental protection and maintenance of Clean Mizoram.


USA Zin Kawng

Kamkeuna: Ka Zin Kawng Part – IV hi ziak turin thian te’n min phut fiam avangin ziak tum tawh lemlo khan kan thar thawh leh hnuhnawh a. Ziakmi ni ta lo chu a phelh deuh nuaih anih pawhin remkhawm dan tal he thu chhiartute chuan in lo nei mai dawn nia. Thu fahrah te te ka la hriat ngai loh ka zep tel nuala, thil tamtak ka hriat belh ani. A hma lama ka lo ziak tawh te hi chu a link atanga hawn theih turin siam ani.

Zin Kawng Part-I : Hetah hian zin tura mahni fel taka in organize tul thu te thailan pahin foreign zin dawna mahni chuanna tur airlines ten bungraw ken an phal rih zawng leh suitcase ken an phal zat te a rih zawng bituk te bakah suitcase size an phal chin te online a information tul tul hriat a pawimawh thu te pawh ka ziak.

Zin kawng Part-II : Hetah hian Kolkata airport atanga Delhi kan tum thlak leh Delhi atanga New York darkar 15 zet kan thlawh hnua JFK airport kan tum thu te, JFK pui zia te ka ziah pahin, zin thang lo zam ve fe fe ka tawn thu te pawh ka thai lang.

Zin Kawng Part-III : Hetah hian Pittsburgh khawpui lian vak ni si lo infrastructure an lo neihpui zia te ka thlen zanin ka ziaka, picture tlem ka dah bawk. He khawpui hi luipui pathum infinna bula cheta awm hian G-20 Summit te pawh thleng zo ve a khaw hmun leh hmai an lo neih that thu te pawh ka ziak bawk. Luipui ral lehlam kaina tur Bridge mawi tak tak za chuang fe an nei. A ram hi tlangram rai tak ani deuh vek na a an kawngpui te chu zau hem hem tak tho ani.

USA zin chhan ber : Ka fanu neih chhun, unau mipa vek kara seilian, pasal neih hmang tura kal kan ni a. Mizo dan leh zia lantir ngei ka duh bawk avanginKa fanu ban phak chin chin-ah Mizo inneihna dan leh hrai te ka dap bawk a. Inneihna hmun hi First Presbyterian Church, Beaver, Pensylvania state tho, Pittsburgh khaw bul maia awm a ni. Pastor inneih tirtu hian inneih hma thla ruk vel atang khan counselling uluk takin a neih pui vawi sawm dawn dawn lai. Rehearsal hi inneihna tur Biakin ngeiah min neih pui thlap bawk. Chubakah rehearsal dinner mipa lam leh hmeichhe lam chhungte mi 30 zet inhmelhriat tawnna ni pahin Pastor hovin kan nei bawk. FavorsHe rehearsal dinner ah hian kan nu’n Mizo puan a ken Jasona chhungte leh thiante zawng duhsakna (favors) a ken chu hlan a ni.Sap ho tihdan phung pangngaiin kan makpa tur Jasona nu leh pa te chenna-ah hmeichhe lam leh mipa lam chhungte in hmelhriat tir nan dinner an siamah kan chhungin kan va tel bawk.
Jasona parent te in tual
He dinner ah hian Italian thlah kal zel an nih avangin Italian food min hlui kher nghe nghe. Keini hmeichhe lam pawhin Mizo dinner hi siam ve tura ngaih kan nih laiin, kan fate Visa hmuh tlai vangin chingit leh behlawi rep hlui kan tumte, harsa taka Aizawl atanga vawksa rep leh baibing ka ken te leh vai hmarchate siam kan tum ve te, ar sawh chiar kan tumte kan tive thei ta lo erawh ka inthiamlo hle.

Inneih Chhawng : Mizo dana man inhlan ngei ka phut avangin April ni 15 chhun dar 12 khan ka fanu man chu ka tel ve ta. Kan makpa tur hi Jason Furgiuele ani a, Jasona patea leh a nuteii pasal te’n an nupui te hruai ve ve in iptechei ak chungin kan fanu in luah chu an lo lut ve hlawl maia. Jasona nu leh pa te’n an rawn tawiawm bawk. 420 man

USA tangka 420 Jasona pate-a’n min hlan a, a nu laizawn pasal in thingpui lumna tur iptechei-a a dah min hlan bawka. Mizo inneih dan hmanlai leh tunlai tihdan te, British ho in min run hnua Missionary lo lutin Kristiana min siam hnua kan ram than dan leh tunlai kan inneih kalphung leh kan Customary Law te ka hrilh bawka. Hming ziak ngaite kan ziak fela, thutphah atan $20 kan kir bawka, thutphah awmzia te ka sawi fiah bawk. Kan makpa tur Jason-a chu zawlpuan
zawlpuankan han sin tir pahin “Mizo danin kan fanu hi a i ta ani ta a lo boral hmasa anih pawhin he puan ngei hian i tuam anga, nang i lo boral hmasa palh theia chuvangin he zawlpuan ngeia ka fanu ruang tuamtu tur i ruat pawh a ngai ang” tih kan sawi lai chuan Jasona nu Vicky chu a insum zo lo a mittui a sur zung zung mai. Kan nun Bible a chhiar a tawngtai zawhin thingpui te kan han in ho ve a, hemi zan hian chhungkaw inhriat tawnna dinner an buatsaih avangin hmanhmawh takin min tin san ta phawt maia.

First Presbyterian Church : Pastorin rehearsal-ah hmeichhe lam chanvo nei ho kha chu Inneih ni ni 17 April 2010 Hun ruat darkar khat vela hmaah thleng turin min tih angin, ka tupa Mathew Vanlalpeka nen kan thleng hmasa bera. Wedding Coordinator khan veilam luhna ah khan min hruai luta. “Khalai step ah khan chhuk ula midang lo nghak ta che u” a tih angin kan zu chhuk thla a. Darthlalang hnunglam lang vek theia enna tur rem taka siam te a awm bakah inthiarna thianghlim em em five star hotel vel ami ang hi a lo awm bawka. Tui in tur leh snacks bakah sweet an lo chhawp bawka. “A tul tur hi chu sap ho hi chuan an va hre tak em” ka ti rilru a.

Mo leh mo thian “maid of honor” an lo thleng zuia an incheina te chu an han siam tha mawlh mawlh a. Programme kal dan indawtin tarlang mai ila –

1. Mopa Jason Furgiuele leh Best man Gene Felice II te chu Biakin luhna dinglam panga an awm tur an ni thung, mo leh mopa hi inneihni hian inhmu hmasa thei lo turin an ruahman a. Mopa pawh hian monu thawmhnaw incheina hi a la hmu miah lo bawk. Mipui pawh an kim tlai dar thum chiah a rik khan Biakin piano chu mawi em em maiin a rawn ri a, puithu takin veilam luhna kawngkapui atangin John Marshal (Jasona thianpa) leh kan fapa Fredy te’n Lighting Candles hun neiin Maicham sir ve ve a candles a bawra awm chu an han chhi a.

2. Unity candle hi Maicham laiah pathum a awma chumi a sir ve ve vei lam zawk candle kan nu Pari’n a chhi a, Jasona nu Vicky in a dinglam a chhi ve thung.

3. Music rik dan a inthlaka mopa leh a thianpa an lo luta an dinna tur Maicham hmaah an ding fel chiah tihin monu thian Caroline Lalramnghaki a veilam kawngkapui atanga lutin maicham hma a dinna hmun a pan thla a. Maid of honor zui hian Ring Bearer Mathew Vanlalpeka, ka tupa chuan lukham var te reuh te mawi taka chei kengin muangchangin a lut ve bawka. Flower Girl Faith Vanlaldini chu a nu Pinky-in a kai thla bawka, pangpar basket te reuh te mawi taka che a khai a. An vai hian mipui lam hmachhawnin an lo ding thap mai.

4. Inneihtirtu Rev. Jeff Arnold chu a inpeih hle ta, music a inthlak “Here Comes the Bride” tih music a rawn rik veleh mipui an dinga hnunglam thlirin an hawi thap lai chuan; ka fanu chu muangchangin a pasal tur kuta hlan turin Maicham lam panin aisle-ah chuan ka kalpui ta a, mipui zawng zawngin kan lam hawia min lo en thup mai chu ka zam chem chem mai. Kan vaiin Pastor awmna lam Maicham kan hawi veka, Pastor chuan hlim hmelpu sang hian “He inneihna thianghlima Amy Vanlalthlamuani teltirna thu hi tu tihthluk nge?” tih min zawta kei chuan “kan chhungkaw thutlukna ani e” tia ka chhan zawh chuan Pastor chuan Jasona hnenah ka fanu min hlan tir pahin ka fanu kut leh Jason kut ka invawn tir rual chuan Jasona hnenah zawi sap hian “She is yours now” ka ti a. Hei hian Jasona nupui ni turin a kutah ka fanu chu ka hlan phal ani tih a entir. Jasona chuan zawi sapin Mizo tawng ngei maiin “Pa Duh ka lawme” a ti a, Pastor tawite-in a tawngtai zawh chuan innei tur leh an thiante tih loh chuan kan thutna lam ka pan san ta a.

5. Bible chang thlansa Ephesi 5:21-33 chu Mary Waithanji, ka fanu lehkha zirpui leh inluahpui thin, chuan a chhiara. Pastorin Sermon tawi tha tak “Inneihna hmasa ber chu Eden huanah ani a, Lal Isua leh Kohran pawh hi innei an ni chutiangin nupa nun ah hian hmachhawn tur tamtak a awm an hre chho zel ang. An inrim laia an hriat loh zawng zawng a chhia a tha an hre chho vek dawna harsatna an tawh hunah Pathian hnenah an thlen chuan Kristian chhungkua tha tak an din ang ” tih thu a sawi zawh chuan inneih thuchham a chham tir mawlh mawlh nghala. Pastor chuan Jasona chu “He inneihna thianglhim i hriatreng na tur leh chhinchhiah nan enge i rawn ken a ti a Mopa chuan “Zungbun”
wedding ring a ti a Ring Bearer in a kenna ngei ah khan zungbun chu a dahin Mopa thian chuan Pastor a hlan a, zungbun an in bun tir zui nghala. Chutiang chiah chuan Mo pawh chuan a zung bun ken chu Mopa chu a buntir vel leh a.

6. Pastorin nupa tuakthar te chu mal a sawm zawhin Unity Candle pathum zinga a lai ami chu Mopa leh Mo chuan an han chhi ve leh a. Declaration of marriage chu Pastorin a puan pahin Mopa hnenah “You may kiss the bride” a ti a kut mipuiin kan lo benga. Malsawmna in inneih inkhawm a khar zawh chuan kut insuih rialin Biakin kawngkapui dinglam an pan ta a. An thian ten phur em em maiin “Wedding Bell” atan Biakin dar chu an tiri a. Biakin chei zawng zawng hi kan nu leh U Biak Chhunga fate ho chei vek ani a, Biakin piano chungah hian Jasona pu Vincent Furgiuele ( a pa pa), William Pister Jasona nu pa leh ka pu zawn V.L.Lawma boral tawh te hriatreng nan pangpar kan nu in a khawia tihian a inziak “Whom are not here to share in this special day and are clearly missed” tih tar tel ani.
Jason weds Amy
7. Hmeichhe lam leh mipa lam kha chhungte kan in zui chhuak diah diah a. Pawnah kan lo intlara mipui lo chhuak apiang chibai kan lo buk zela. Hetih lai hian kan fapa tlum ber Vanlalzara chuan mipui lo chhuak apiang kha bur te takte chhem puar (bubble)theih hi a lo pe zela a duh apiangin nupa tuak thar lamah an han chhem puar pap pap bawka. Kan chibai tam ber te’n “Congratulation” an tih deuh vek bakah kan fanu nena an inhriat dan tawite in an sawi deuh vek a “In fanu hi a taima thawhpui a nuam” tih ri chu hriat nuam ka ti hle.

8. Chibai sem zawh hian Biakin chhungah thlala turin kan lut leh a hmanhmawh miah lovin thla kan la. Kan thlalatu hi professional an rawih ani a, a duh apiang tana print theih turin an company website-ah an dah dawna. India ram atang pawha print kan order theih tur thute thlalatu chuan min hrilh. Inneihna a mipa coat hma-a tar tur rose hi avaiin ka fanu siam ani tih photoographer in a hriat chuan “hetianga talented fanu i nei hi i vannei mahni wedding a pangpar arrange hi ka hriat hmasakna ber ani ” a tih chuan min ti lawm zual hle.

Mo Lawmna ruai : Mo lawmna hmun hi The Club at Shadow Lakes, Aliquippa ani, Pittsburgh chheh vel ah pawh an club changkang pawl ani ve pha awme. Hmun nuam tak mai hetiang atana duan a chheh vel zawng zawng chu golf khelhna tura siam hring dup mai an enkawl uluk ani tih hriat ngawih ngawih hi ani a. A ruam laiah dil thianghlim em em hi a awm a, a hmun in a tlin zen zawn bawka car park te chu a zau kher mai. A hmun an chei vel dan han en hian India rama five star hotel aimahin a furnishing te chu an uluk zawk niah ka ngai deuh a.

Reception hall kan luh dawn hian kan hming awmna kha kan table no tur zawnah a lo intlar thap maia. A thleng hnuhnung kan ni a an lo thu khat deuh vek tawh a. Kan table kha No.2 ania tuakthar te leh an thiante kha kan sir chiah table No. 1 ah an thu thung. Kan table ah hian Pastor leh a nupui te Jasona patea te nupa leh Jim & Vicky Furgiuele leh keini nupa kan thu. Tikhan mahni in duh zawng kan va lama, snacks chi hrang hrang an sem reng bawka.Jasona pa Jim-a hian a fapa pian hlima Jasona pu in Wine a bilh kum 30 aia upa kha a rawn kenga, heihi “kapa boral tawhin Jasona nupui neih huna hawn tura a bilh ania” tiin kan dawhkanah chuan a rawn hung a. ”Wine upa anih avangin hawn thawt deuh reng phawt tur ani a nakinah a tawp lamah kan in dawn nia” a ti a. Sap ho hi chu an pui mange aw ka ti rilru a.

DJ khan music a play kha titawp thut, “nupa tuakthar te an lokal dawn e” a ti a, inchhawng chung lam atang chuan an rawn chhuka kut kan lo beng dar dara. Cake te an han zaia an inbarh zawh chuan

DJ chuan “nupa tuak thar first dance i lo thilr ang u” a ti a, kan thlir thup chung chuan an zak em em tih hriat hian an han lam ta zan zan maia. Hemi zawh hian mopa thianpa in thu a sawia – an naupan lai atanga an lo puitlin chhoh thlenga an chanchin tha lai leh an tuipui inthlak danglam dan te leh nuihzat thlak lai te thiam takin a sawi zawhah nupa tuak thar te tan tiin a wine glass chu an chawisanga kan no ken theuh chu kengin kan han zawm ve hlawm a. Maid of Honor-in thu a sawi ve leha, Mo nen naupan laia Mary Mount School an kal atanga thian in vuan St Paul’s High School-a kal chho ho zel an nih dan te leh Kotagiri a XII science an zir dun zel chanchin leh movie an enho an hlim thin dan te a sawi ve leh a.

“Tunah father of the bride thusawi hun” tiin DJ chuan min han ko chhuak ve leha, chuta ka thusawi tlangpui chu –

Reverend Pastor, Ladies and Gentlemen,
speech of father of the bride
I am very happy to see and meet you all here on this very special day. I want to greet you in our Mizo custom, Chibai. The British called us head hunters, yes we were, used to have village chiefs and our tribes used to shift villages from hills to hills prior to 19th Century but now thanks be to God we are almost 100% Christian and we are into main stream of modern civilization. The British invaded us in the year 1871, attacking us from three fronts one from Burma side and the other from Bangladesh and the third from mainland India and the missionary followed in and now the globalization. I am proud to have a new son, that too from a great country like America. My daughter is blessed with husband thank you all for joining us in the happiest moment of our life.

My daughter informed me she’s in love and told me about Jason, I told her fine it’s OK I am happy while my wife was reluctant. I know my wife is very possessive, she wants to be # 1 rank all the time and she is jealous that her kids could love someone more than her. We are very close knit family.

I would like to introduce Rev Biak Chhunga and his family. Amy would not have been what she is today without ever ending encouragement and support from her uncle Rev Biak Chhunga and his wife.

Our main worry to join my daughter’s greatest day was getting US Visa and it’s not easy, It was through the generous help of Jim and Vicky Furgiuele our whole family are here today, thank you very much indeed. At one point of time we thought only my wife and I will be attending this wedding. We prayed, God answered our prayers and we are here today in the midst of beautiful new friends and relatives. Even my eldest son Andy is making it today (kut an beng dur dur mai. God is never late and still on time even today, Praise be the Lord.

I was warned not to give long speech and am into this kind of regimented advice all my 33 years of wedded life, (an nui ham ham) thank you Pari. I on behalf of my family welcome all the relatives and friends who have joined us to celebrate Jason & Amy’s wedding. I know that many of you have travelled long distances to be here. Thank you all for coming to help celebrate this very special day. As I look around this hall, I realise how many friends Jason and Amy’s have and I hope that you all have a wonderful evening.

Today I must declare that I am the proudest dad in the world to have accompanied Amy today in the Church. I am sure you will all agree that she looked stunning. Amy was the only female among my five kids, she learnt the hard way to grow up with four naughty brothers (an nui leh dar dar) and at the end she always won. Pari and I are both very proud of how she looks today and how she has grown up, and we both are very pleased that she has found someone who she loves and cares so much for.

Although we have not known Jason and his family long, we know they love our daughter as much as we do, we are so very happy. Jason came to our place twice and he is cool, knowledgeable and elaborate in all the things he does, both Pari and I think he is everything a parent could hope for in a son in law.

May they be blessed with happiness that grows and with love that lasts and a peaceful life together. I wish them enjoyment for today, the fulfilment of all their hopes and dreams for tomorrow and love and happiness always.

Jason and Amy now you are entering a new era of married life, it’s quite challenging, I wish and pray for success and happiness in the days to come. May almighty God continue to shower His blessings. I would like to conclude in my language Fanau maltluan chawiin dam reng ang che u.”

Ka lawm ve em em na chu USA a kan fanu man eitu ho lokal te leh keini chhungkaw ho kha Jasona chhungte aiin kan thahnem zawka. Jasona leh Amy te hian an mi sawm zawng zawng mi 130 vel an lo kalkim deuh vek bawk te hi.Jasona leh Amy thiante ho phur taka an lam lai chuan DJ in kan fapa Biakin inneih rawn nang chiaha lo thleng, Andy Vanlalremltuanga chu zai turin a sawma Bee Gees ho hla “To Love Somebody” Andy’s Cover TO LOVE SOMEBODY
Andy
nalh takin a Michael Bolton version ang deuhin a rawn sa chu reception hall chu a reh chiang kher mai. Ku beng thawm pawh a tha ham ham khawp mai Jim Furgiuele phei chuan chang an tum raih kha. Kan ri laih laiha lam ho an lam reng bawka DJ in “Mo in pangpar a vawr dawn” a tih veleh nula ho an kalkhawma ka

fanu Amy Furgiuele chuan an vawr ta a, dawn tum em em a inring karah an zuang sup sup a mo thian a hnung lam bera ding Caroline-in a dawn haluh mai chu le, an au nasa kut an beng dur dur mai. engtihna nge mawnile tia ka zawh chuan “hei hian pasal nei hmasa ber tur tih a entir mo lawma lokal zingah” an ti a, tak tak nimaw, kei lah ka lo hre ngai lem lova.

Hlim taka dinner kan eizawh chuan mipui zawng zawng hmuhah step-ah an chho leh a, hemi hma hian tumah an haw lo. Keini pawh kan nupa in kan han chho ve a kan nu’n “last hug” tia insum tih hriat taka kan fanu pasal min neih san ta a thlah chu ka lawm rualin ngaihtuah a thui duh
Last hug vang vang khawp mai. Heng kan hun tawn zawng zawng ah hian Pathian hnenah lawmthu ka sawi mawlh mawlh mai.

USA atanga lokal mizo thiante nen kan thlenin-ah kan pheia zan tairek thlengin hlim takin kan sawiho. Kei pa rualpawllo tak hian hetiang inneihna hi ka la tel ngai lova thil thar tamtak ka hriat ve phah a ni.

Nghilh lohna Par

June 15th, 2009 10:47 pm
LINK misual

Sam ang then ni te hi,
Lo herchhuak leh thin e,
Ami leng tawnah hian
Tuar dan hril thiam awm maw?
Duhlai leng zing zin tur
Hnahnem hling par an hlan,
Nghilhloh nan ser ang chang thei tak maw?

Nghilhloh ngaihhrui thu di
Thlun nan lo par chhuak e
Inthen ni lo her chang lunglen damte’n thawi nan
Vangkhaw sira se-dai theuva pal kara’n
Thliahlai nghakin a lo par pawl riai.

He hla hi Pahlira Sena Chawngthu phuah a ni a. A phuah chhan hi a sawichhuak lo na in, rinthu in kan thianhovin kan bawl phuan trhina. Nuam kan tiin kan lungleng lutuk hi kan mittui te a tla deuh ti-tih thei nia. Hmanlai kan nu leh pa te hunah khan sipai tan an intih-hmuh hle a. Sipai kal tur hi chuan am takin an bialnu te an rim thin. An chhutri lo hawng kal leh tur phei chu an lungleng zual viau zel. Sipai bansan phah pawh sawi tur an tam.

Chutia sipai tang tur chu an bialnu ten an lo hawng leh ngei ang em tih hi, beisei si beisei lo ang reng bawk siin, in ngaihhrui emaw in theihngilh loh nan emaw, an zin dawn kar-ah, kawldai hling ngei mai hian an han inchhun thin an ti. Kawldai hling chhun hi “a ser duh an lo tih thin” chumi ngei chuan an banah ve ve an han inchhun ta ani. Chumi SER ngei chu an ngaihzawng te nghilh loh nan, lungleng takin an chul, an zut, an en thin ngei ang.

Lehkha thawn lah ziak leh chhiar thiam an tlem avangin, mi chhiar tir a ngai, phone a la awm lo mobile phone-a sms biahthu thawn te phei chu la awm lo chiang si. Hetia an hmangaih a ni tih an in REMIND-na ber chu SER an in-chhun (siam) hi a ni ta a ni.

Sipai tang ho ten an hmuh ngun ber chu hetiang kawldai hling nei ang hi ani. Shillong lam-ah phei chuan tam pawh a tam leh zual. Nalh em em-in palchawi ah an hman hmuh tur a tam ang. Chung karah chuan, kawldai par pawl riai hian khawilam mah a hisap tir lo, an khua se-dai an kanpui, an lawmnu te’n “ka bialpa hi ka pasal ngei tur a ni” ti-a rinawm taka lo nghak tu bak an mithla ka ring thei lo.

Misual ho bawl phawnah, duh leh tunlai mil turin, ka han chhawpchhuak a ni e. Ka lawme.

muantea
Submitted on 2009/06/15 at 11:51pm

Nghilh loh nan ser ang ‘cham’ thei tak maw! tih a ni zawk em? Kawldai (forget me not) par pawl riai mai a phuahna mai niin a lang.A hling in chhun tir,kawldai leh sava pahnih,forget me not par leh sipai,Pahlira Sena Chawngthu leh Amar Akbar Anthony tih vel hi ka ngaihtuah buai lo mai te’ng! Kawldai par hla a phuah a, rem leh dik em emin Major leh minor chord in a then hrang a,hla satliah lo tak a ni tih mai hi ka’n sawi rih phawt ange.

samuelapa
mizoramsynod.org
Submitted on 2009/06/15 at 11:58pm

A hla thu hi a tha, a thluk pawh a dangdai. A satu hian a sa nalh ka ti vak lo, music arrangement pawh hi a mawi ka tih zawng a ni lem lo, lead guitar phei hi chuan min hruai bo lek lek emawni chu aw? ka ti deuh. Tin, inserted pics leh a hla thu a inzawlna ka hre vak lo. Music beat leh pics inthlak lai hi a ’sync’ tha tawk lo bawk. A satu a lang lem lo nain ‘lips sync’ dik lo deuha zai en a ang ka ti tlat.

chawnghilh
Submitted on 2009/06/16 at 12:29am

Music & Lyrics a ni hluai nain, a LYRICS lamah mzvision hian mi rawn tibengvar hawk mai. Kawldai-par phuahna satliah —thawka phita P S Chawngthu ngaisang laklawh tawhten a vul mawi thei ang bera he hla hi an lo sawimawi satliah trhinah ka lo ngai thlarawk a … Engineering College chhuakin mi han hrilhfiah ta chiam mai chu … ka va han paw-fuh char char tak em! Lawmthu sawi nan he ka Car thar hi lo thlir ve mai mai ang che —

Tin, sipaia trang, lehkha thiam sang chuang lote khan kan Mizo literature hi an lo chang chiangkuang hle trhin hian ka hria; sipai lungleng di ngai bang thei lo te thawenthu atranga phuah chhuah hlate hian Zofate hi kan lo inawi dup dup mai zawng a nih hi! Khatia kawldai-hling ngei maia Romantic Scar inngaihhruih nachang an lo hria kha —SMS tih vel ai chuan a ril hle zawkin ka hria. A ni lah tak a, Shillong hmun tam takah zing PT Exercise lak pah ringawt pawha an hmuh fo tur KAWLDAI a rawn par pawt lep pawha REMINDER ni ta zel pawh hian … mahni vangkhua lo luah lumtu Di-bawihteii ngaih a tizual hle mai tur chu … hla namai lo tak a lo ni e. Rawn post lo phei la chu, ka ngaihsan phak vak loh hla a la ni reng tur hi a nia! Tunah chuan, i zarah ka tem ve ta feih feih e … a va ril reuh em!

chawnghilh
Submitted on 2009/06/16 at 12:37am

Sam ang trhen ni te hi,
Lo her chhuak leh trhin e,
Ami leng tawnah hian
Tuar dan hril thiam awm maw?
Duhlai-leng zing zin tur
Hnah nem hling par an hlan,
Nghilh loh nan ser ang cham thei tak maw?

Nghilh loh ngaihhrui thu di
Thlun nan lo par chhuak e
Intrhen ni lo her chang lunglen damte’n thawi nan
Vangkhaw sira sedai theuva pal kara’n
Thliah lai nghakin a lo par pawl riai.

chawnghilh
Submitted on 2009/06/16 at 1:16am

Vanah khian mihring sulhnu, thil pakhat a awm ve ta. Chu chu Isua nakthawl, kut leh ke-a a SER-te khi an ni.

The Old Man and The Sea by Ernest Hemingway pawh —a phena thu inphum hailan tum phetin English Criticism kan zir phah ve a —ni thum leh zan thum teh meuh tuipui chunga sangha, harpoon tum leh harpoon hruiin a hrut thler sanghamantu kutphah te, tlang lam pana chau tak chunga a lawng puanzarna ngul (mast) a pu ngawk ngawk dungthulin Nazareth Isua —a kross pu leh hliam tuar, Kalvary tlang pan ta angin kan hmehbel lui hram hram zel ang tho khan —mihringte kutthak a tawrhna SER chu Isua tan leh a chhandam fate tana ROMANTIC SCAR mawi tak a la ni ve ngei dawn a nih tak chu, tiin … P S Chawngthu hla hausakna hak han tihzauh lehzual nan ka rawn belhchhah duh ve hret a ni e. Administrator-te ngaihdan ni vek kher lo mah se, Ka lawm lutuk tho ve.

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/16 at 1:42am

Youth Icon an thlan tuma Mîmi Lalzamliani’n a hanga a sak kha a ni a. Recordig puitling emaw uluk taka sak pawh a ni lo va. Tin, a hanga sak a nih avangin a beat vel pawh music tel nghal nena sak nen chuan a inang lo a ni. Mimi Lalzamliani Aw chu youtube atanga lain hetiang hian a music hi hmehbel mai mai a ni a.. Uluk tak leh nalh tak tura tih pawh a ni hran lo. A siamtu hi a lung a leng em a, a han ti thla ve rawk a ni tih hi hriattur a ni..:)

PS/ he hla hi chu Mizopa kutchhuakah chuan nalh dangdai pawl tak niin ka hria. A thu a un nalh a, a thluk a mawi hle bawkin ka hria.

chawnghilh
Submitted on 2009/06/16 at 2:05am

Tin, sipaia trang, lehkha thiam sang chuang lote khan kan Mizo literature hi an lo chang chiangkuang hle trhin hian ka hria … TIH AWMZIA hi

Mizo tlangval, vai sipaia zu trangte DRAMA IN REAL LIFE kha kan Mizo hmanlai, tunlai hlaah te hian kan phih lut nasa hle a —anniho ber mai khan min lo awi tlei hneh ber trhin niin a lang, ka tihna a ni ber e.

A dawtah chuan kum 1970s chho vela Lalsangzuali Sailo te trhianzaho, Thingsai leh a chhehvel nula leh tlangval rual, Shillong-a zu inzirte khan trhangthar an rawn chawm leh ngawet bawk mai!

mzvision
Submitted on 2009/06/16 at 2:45am

hlaphuahtute hian an phuahchhan mihring te poh an nei a trhen chuan neilo poh an awm ngei ang, an phuahchhan leh a thu in a tum zawng zawng sawifai leng hi a ethical lova sih-hawnna te chu an lo sawi ri hlek trhin mahna 😉

Read between the lines kan ti dawn nge ❓ read beyond the lines kan ti ang 😉 chu chu hla thu bawl phawn tiin kan dah ange. In bawl trha hlawm hle mai, han bawl belh zel teh un.

PS Chawngthu hian a hlate a bu-in a chhuah, a bu ngei a neitu in a roh em em kha ka lo en anga ➡
Nghilh loh nan ser ang cham thei tak maw? OR Nghilh loh nan ser ang chang thei tak maw? ka rawn confirm dawn nia.

@Chawnghilh i bawlphawn belh dan hian miril i nih zia a tilang. Ka lawme

@samuelapa Mimi Lalzamliani’n Youth Icon elimination round (?) a a sak zorunpuia sawi anga music belh anih avangin i sawi hi ka trawm che. Rebecca sak leh Ruati sak te kha Mp3 in ka zawng dahtur ka hmu si lo 😦

Engpohnise a thu hi i bawl belh zel teh ang. Ka lawm e 😀

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/16 at 9:25am

Hei hi kan thiannu mission veng nula Lsi , Pu PS Chawngthu te thenawm lawka awmin amah Pu Sena hlabu ngei atanga a copy chhawn ka han tarlang ang e. Tin, he nula hi PS Chawngthua zirtir ngat a ni a. Midangin a thluk leh a thu tlema a lam dik loh lai pawh a hrilh chat a ni.

“Sam ang then nite hi lo her chhuak leh si e,
Ami leng tawnah hian tuar dan hril thiam awm maw;
Duhlai leng zing zin tur hnahnem hling par an hlan,
Nghilh lohna ser ang cham thei tak maw.

Nghilh loh ngaihhrui thu di thlun nan lo par chhuak e
Inthen ni lo her chang lunglen dam ten thawi nan,
Vangkhaw sira sadai theu a pal karah,
Thliah lai nghakin a lo par pawl riai”

Rebecca Saimawii te khan “Samang inthen ni te zawng” tiin an sa thin a, a phuahtu erawh chuan “Inthen ni te hi” tiin a dah thu te pawh a sawi. Ka lawm e.

m_bawitlung
Submitted on 2009/06/16 at 10:41am

“Vangkhaw sira se-dai theuva pal kara’n” tih laia “theuva” tih khi “theuna” tih tur a ni lo’ng maw le!!!??? se-dai theuna pal kara’n a nih ka ring zawk e a!

XaiA
Submitted on 2009/06/16 at 11:05am

A van lunglen thlak ve le!Tun hma lehkhathawn kan nghahhlelh thin zia te min ti hre chhuak thar leh a lawm! He hla hi kan lo buai pui ve thin khawp nia ,mahse a thu kan lo chik em em ngai law,SER tih lai vel hian in pumpek na a va han ti chiang em! A pangpar hi eng ang tak nge ni ang tih pawh kan suangtuah ve thin.Artistic concept hmang a ka lo ngaih tuah danin pal kar a thliah lai nghak parpawl ria chu
parpawl

Tun hma sipai Lucknow a trainning an bial nu ten an thingphur han tlu palh turin “Aw ka rei Lucknow” an tih thla zen thin pawh ka ngaihtuah thleng nia!!

riangtleii
Submitted on 2009/06/16 at 11:19am

@Zorunpuia – I thiannu LSI kha college kan kal ho, He hla ngei hi College Week Solo competition-ah a sa a, thiam ka va ti teh reng… pakhatna a nihpui ta nghe nghe-in ka hria. A phuahtu ngei bula zir a lo nih vang a nih chiah chu..

A hla-in a rilin a thuk a, a hlu hle bawkin ka hria.

mzvision
Submitted on 2009/06/16 at 11:39am

Kan hre dik teuh thiak thiak hle mai 😆 PS Chawngthu hlabu ami ngei ka scan anga ka han dah har lovang

Sam ang then ni te zawng,
Lo herchhuak leh thin e,
Ami leng tawnah hian
Tuar dan hril thiam awm maw?
Duhlai leng zing zin tur
Hnahnem hling par an hlan,
Nghilhloh nan ser ang cham thei tak maw?

Nghilhloh ngaihhrui thu di
Thlun nan lo par chhuak e
Inthen ni lo her chang lunglen damte’n thawi nan
Vangkhaw sira saw dai theuna pal karah
Thliahlai nghakin a lo par pawl riai.

XaiA
Submitted on 2009/06/16 at 12:18pm

@mzvision:A hlathu hnuhnung ber a i tarlan a tang hian a chiang ta kuar mai…Sedai/sadai theu va,theu na tih lam ni lovin Saw,daitheuna pal kar a saw tih ang a lo ni tih a chiang a, i taimak zarah kan fiah uar mai a lawm!!

m_bawitlung
Submitted on 2009/06/16 at 3:53pm

“saw dai” tih nge “se-dai” tih.. hmanlaiah chuan khua hi an hung thrin a… chu chu se-dai an tia… chuan pakhat leh “pal karah” tinge “pal kara’n” tih??? ..la ti tralh teh aangg

samuelapa
mizoramsynod.org
Submitted on 2009/06/16 at 4:15pm

“Vangkhaw sira saw, dai theuna pal karah”
tih hian a awmzia a man theih deuh em?
Eg. Sawta saw, m_bawitlung a lo kal e.

lara
Submitted on 2009/06/16 at 4:24pm

I rawn sawi an khi chu anih ka ring vak lo.Mahse ka hre chiang vaklo.He hla hi a nalh a,lung a tileng a,rilru leh tihtak zeta ngaih thlak hian mi a hneh a.Thiamtaka sak ngaihthlak a chak awm khawp mai.

mzvision
Submitted on 2009/06/16 at 4:26pm

A hlathu solfa nen tlem PS Chawngthu thiziak nen ka nei tawh pdf/jpg in ka scan zawh-ah ka han dah ang.

Ka duh ber chu a thu in a ken han bawl phawn vel hi a ni e 😆

m_bawitlung
Submitted on 2009/06/16 at 7:02pm

ka lawm e

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/16 at 9:06pm

Hla thu ril deuh hriatna em em chu inhnial lawihna tham a ni thin reng e, an tia lawm.. He hla hi a ril hle a ni ngei ang..:)

@riangtleii, LSi chu i thiannu ngei chu a ni ang. Keipawhin a zai hi ka remsak ve nasa thin khawp asin.. Nula zaidam, Pathian tihmi, nunchang mawi tak a ni a. A Zonu hle bawkin ka hria. Lengzem a sak pawh ka hre ngai der lo kei chuan..

mzvision
Submitted on 2009/06/16 at 10:09pm

Heile hla thu (phek 1)

leh phuah chhan tlem (phek 2)1/2

(phek 2) 2/2

leh PS Chawngthu chanchin

mzvision
Submitted on 2009/06/16 at 10:11pm

@zorunpui Lsi hi sikulkawn bula phei keuh kha mi, zaithiam asin, mahse missionary in kal daih lo maw ❓ hei hla thu chu a bu ami ngei ka han dah e. hlut ber zing ami tur ah ka ngai che

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/16 at 11:17pm

Ka lawm hle mai. Aw Lsi chu i sawi ngei hi a ni e. Nia, M.com a zo va, Samo lamah missionary in a thawk ta daih mai.. a nunchang kha a missionary bawk em a ni.. Nula ngaihsan awm tak a ni e.. I thil min hlui chu ka lawm hle mai, ka lo save keuh ang e..:)

Khelawks
Submitted on 2009/06/17 at 1:06am

Vangkhaw sira saw dai theuna pal karah a lo par pawl riai…han tih hnap mai hi a mawi chungchuang ngawt mai..thliah a chakawm hliah hliah mai ,a milem lang hauh si lovin rilru a kaihruai vawng vawng thei nia..mizo hla zingah chuan belhchet dawl leh thluk lairil fan ngaih ka tihte zinga mi a ni..good post.

mzvision
Submitted on 2009/06/17 at 3:58am

PS Chawngthu hi lam waltz etc poh a thiam khop mai an ti. chawnghilh hi zanin chu a va reh ve kan miril hi a reh tlats

mzvision
Submitted on 2009/06/18 at 1:35am

@zorunpui
ka beisei angin he hla hi misual ho hian an bawlphuan trha duh lo riau. PS Chawngthu an a phuah dan a sawi atrang hian novel pakhat tun emaw phuah sela. Hei ka scan kha text-a chantir kan zira, i lo roh takin hei aw ➡

Nghilh lohna par

Sapho hian an ngaihzawng, an thiantha te, an chhungkua te, hmundanga kal sawn emaw, zinbo tur pem tur emaw te reng reng hi an thlah dawn hian pangpar chi khat bawr ve deuh reuh, pawl deuh riai hi awm-ah an inthiahsak thin a; chu chu englai pawha intheihnghilh loh nana inhrilhnaah an hmang thin a. Chuvangin, chu pangpar pawh chu a hmingah Forget- me-not an ti nghe nghe a. Chutiang deuh chuan kum 1940 bawr vel leh a aia hma hret-ahte khan Mizoram-ah pawh mi thenkhat chuan inthlah nan pangpar kawr inthiahsak an ching ve thin a. Amaherawhchu, forget me not pangpar tak erawh chu Mizoramah a awm loh avangin amah ang deuh maia bawr deuh, a par pawl ve chu an hmang thin a. Chutiang par chu chunglai chuan hmuh tur a tam em em a, mitin mai hian huan hung nan an hmang a. A thente chuan rualmam tha takte pawhin an chep thin a. He hnim hi hling tur tha tak nei a ni nghe nghe a. Chei loha thlahthlam anih chuan lian tak tak leh sang fe pawhin a to thei a ni. Chei that anih chuan a par duh meuh lo, chei loha to anih chuan bawr tak takin a par chuai thin a, chumi pangpar chu ‘Kawl dai hling’ tiin an vuah a. Kawl dai pangngai anga hnah lian a ni ve lo.

He pangpar hian, hling a neih avangin bawng ilo te pawhin an tawn ngam lo. Thil pung duh tak, a englai kuang pawh phun ila nung zel thei chi a ni. Foreign atanga ka lo hawng, kum 11 lai Mission veng, Aizawl ka chhuahsan hnu-ah kan rawlthar chhuah vela kan chul hluite kan naupan laia thangthlêng leh sahdal kam thinna hmunte, sava vehna hmunte chu fan tumin tlai khat chu ka chhuak a. Chu’ng ka han sawi hmunte chu in leh huan-in a lo khat vek tawh a. Ram palai leng mai thinte kawng leh lamlianin a thlur sung tawh a. Ramhnuai anih laia ka by heart that tehlul nen in leh huan leh kawng alo awm chinah chuan ka leh bo daih mai!. Chutia ka vah vel naah chuan hmana lo a nih laia bawng leh kel luh theih loh nana sedai an theuna hlui karah chuan Kawldai hling sang taka to, tang sei pui pui nei hi ka hmu a, a tang sei pui hmawr ah chuan par bawr tha fahran mai hi a uai zawng hian a lo par a. Hmanlaia kan chin anga inthlahna leh intheihnghilh loh nan tia kawldaihling-par pawl kan thliaka kawr awma kan inthiahsak lai ang kha chu ni se tuemaw chuan an thliak ngei in a rinawm; mahse tunlaiah an ching ta lova. Chuvangin, chutianga thliak tur chu nghak niawm takin pawl riai-in a par a nih hi, tiin hla ka phuah chhan ta a ni.

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/18 at 2:04am

Ekhai, a ngaihnawm hle mai. Ka lo save hmak hlawm e.. i zarah ka hla duh tak mai chanchin leh kalhmang ka lo hre thei a. Thiannu LSi pawhin mi rawn mail a, a hlabu a mi ngei ka copy chuan ka inhria a, ka record ah ka sa sual pawh a ni mai thei a, Tin Pu PS-a pawh a la dam lai kha a nia, a ngaithla ve tho a, engmah a sawisel thu ka hre lem si lo va.. ka sa sual ang a, a sawisel duh lo pawh a ni mai thei bawk e.. a rawn ti hial..

mzvision
Submitted on 2009/06/18 at 2:11am

Lsi chu facebook atrangin ka zu hrilh a lom le. Concert for Gujarat ah khan ka fapa te nen an zai hova, a zaithiam sia a nungchang a mawi bawk si, lehkha lamah duai bawk silo … hei chuh ka tih lain missionary lamah a kal ta daih a.

A U hi DU a a kal laiin, kan farnu te nen hostel khatah an awm trhin, min bazar pui zak zak trhin mawle. Ka hriat mi tak chhung an nia, khawthlang kawrte lam chhuak te poh an ni deuh asin 😀

Thuziak hi thiam ila chu he hla hmang hian love story novel a siam theihin ka hria 😆 Aizawl i lo chuan chhuah chuan he hla hi MI kan nei anga kan sa ho dawn nia

Zorunpuia
zorun.blogspot.com
Submitted on 2009/06/18 at 2:25am

Tehreng e.. Keipawh thuziak thiam tak chu ni ila, eng emaw zawng taka han kawih her a love story tha tak chhuak thei ngei tur chu niin ka hri. Mahse kan thiamna hian a tlin si lo..

Lsi sawi takah chuan kum 1999 vel khan a zai ka rem sak ve zauh zauh thin a, Biak In leh hmun dangah te pawh, hla zir hmaa tawngtaina nena inhla thlap thlap zel mi a ni a, nula nungchang mawi tak chu a ni..

I fapa chu a la tlangval ngei awm si a, a va sawirem mai chi awm ve.. puar-ak lam chan chu ka huphurh miah lo a nia..:)

mzvision
Submitted on 2009/06/18 at 2:25am

Novel chu siam dawn ila chapter hrang hrang turte-
1) Thulairil thawi zeuhna
2) Hmanlai zokhaw chanchin
3) Lal hunlai
4) A changtute naupan lai
5) In ngaizawng tran chho
6) Sipai a intlar
7) Sipai kaltur inthlah
8 )Shillong rawngrut lai
9) Shillong lama hmelthra hmu
10) Indopui lai
11) Rualawh vangin lehkha zir trha leh
12) An khua ah a hawng
13) A bialnu nau a lo pawm
14) A thil hawn puarak a pek tir
15) Thihrui a dawng BA a passed thu
16) Zirna sang bei zel turin khawhar takin an khua a chhuah san
17) A tawp ta 💡

mzvision
Submitted on 2009/06/18 at 2:38am

Heng thawnthu ka mithla hian Ngopa lam ram vel zuk lang daih mai a. Lalzidinga chanchin te kha han lang nawk nawk mai sela. A changtupa kha Ngopa middle sikul zirtirtu atan te, a BA exam zo han hawng kha han sawm vel sela.Nang hma han la teh 💡

kan fate hi zawnpui an ngai lo hle zel mai ❗ mahse nizan ka damsam lo min han kan tu Dr fiamthu chu (nula rim tam chuan mi nu leh pa te psycho chu i man ngei anga NOI) –

Kan fanu te hi an nausen lai chuan bawlhlhawh a luh hlau reng reng in kan venga. An lo leikang an tleirawl chho lah chu mipa thil a hun lovah a lut ang tih hlau reng rengin kan veng leh a. Hei an han nula senior chhova mipa thil luhna tur an hmu zo lovang tih hlau reng rengin kan buai leh zawng anih hi” a tia kan nui tlorh tlorh mai mawle 😆

H.Vangchhia
Submitted on 2009/06/18 at 3:06am

Makurin (Rebecca Saimawii) a sak atang khan he hla hi kalo beng-hriat ve tan a.Hmmm, tun ah hetiang hian a thu meuh in lo pho chhuak leh ta… vawi 7 tak meuh a thluk dan dikin, kan chhiar chhuah nawn awn awn chu le.

Hla thu ngei maia lunglen thu, di ngaih hla hranghlui ten an han chham leh phuahchhuah te hi zawng a lo rilin, a mi fan a fiak ril raih mai le.

Khawtlang lunglen leh Di ngaih Lunglen hi engemaw zawng tak chuan anuam hi ka ti thin…ngaihtuah hi a kal thui a, suangtuahna in kan khatliam bawk si nen…

“Se-dai theuna pal” eng anih tih hrelo emaw, la hmulo emaw pawh hi kan tam tawh awm kher mai…

mama_khiangte
Submitted on 2009/06/18 at 10:53am

He hla hi Mizo hla ah chuan nalh ka tih ber leh tha ka tih ber ani a, chuvang chuan zaithei nazawng sak atan chuan ka phal lo. Rebecca Saimawii khan a sa thiam ber a, record that leh a tum tlat in ka hria.

LAMMUAL AREA AR CHHUAHSAN HMAN DAN TUR RAWT TE’NG

  1. Mandir opposite atangin Bazar Bungkawn thleng 100ft a zau kawngpui Siam.
  2. Mipui kalna 20ft ve ve a zau vei leh dingah. Lane Divider 10ft nen avain 150ft siam ka rawt e.
  3. Saron Veng atangin Pu Vankhama leh FK. BuiIding bula lo chhuak tur 4-Lane siam ang.
  4. Ram la Bang 3 leh 1&2 karcheh ah Park atan.
  5. FK Building zawn atanga Canteen inkar hi Car Park Chhawng sawm siam nise.
  6. Mandir Opposite Tlang Rawt Ralin Lammual entu Mipui ran.
  7. Quarter Guard Tlang hi 4-Lane in hel nise. Tuikual atanga Underground Link na tur siam nise. Solomon’s Cafe leh Zodin Parking inkarah.
  8. Quarter Guard Tlang hi Mizoram Legislative 60member Hall leh State Banquet Hall atan. Assembly Hall hlui hi Council tan.
  9. Venghlui Bethlehem leh Tuithiang chung hi Terrace Siamin Park leh Ram ngaw siam nan hmang ila. (helai area hi Litnghong Fault Line kalna a ni. Chenna atan a tlak loh)
  10. Lammial Hmar lam Ram la bangah hian State Auditorium siam nise. (Vanapa Hall hi chu Car Park chhawng Sawm siam nise)
  11. AR Biakin hi Synod atanga laklet nise Chhawng Sawm vela sa in – Christian Multipurpose Center atan hman nise.

NTPTT
MzVision

Saihnuna chanchin Collection

Leng Lal Saihnuna Fanai Pakhup, Hla phuah thiam chanchin ziak awm ang ang laklhawm tum a ni.

SAIHNUNA FANAI LEH A HLA TE

SAIHNUNA FANAI LEH A HLA TE.

Lalrinthanga

Saihnuna hi hlaphuah thiam anih hre tu leh, a hla phuah te ngaisang a tuipui em em tute zingah pawh a chanchin hre tam lo mai ni lovin, hre hauh lo te pawh a awm theih awm e. Tun tumah hian mi bak sawn lem lo mah ila a hla phuah thenkhat tarlan tul zual nia ka hriat te tarlan pahin, a chanchin tlemte han tarlang ila.

A hmel hmu phak leh a ti ti kotlang a han dak pha chin ngat phei chu dam an tlem tawh hle anga, a la dam chhun thenkhat te phei chu titi pui hleihtheih tawh loh te pawh an ni tawh ngei ang. An nu leh pa, an pi leh pute’n Saihnuna chanchin an naupan laia thawnthu hrilha an hrilh, tun thlenga sawi tur la hria mi engemawzat chu an la dam a, heng ho hnen atang hian mi thenkhat ten engemawti taka a chanchin an sawi, mi tute emaw phei chuan ngaih huat theih hial tura ziaka an dah, a nihna taka chhan ve emaw, a chhanna ziaka han dah ve remchang chiah si lo, a tulna hun leh hmuna anihna dik taka chutiang anga chhang thei mi engemawzat a khua leh tui Leng khuaah ngei pawh hian an la dam a ni.

Saihnuna chanchin ziahna ‘Lehkhabu’ tia chhal ngam a hranpa taka siam ala awm lo niin ka hria. A chanchin tlangpui tarlanna a hlaphuah bu, “ Leng Lal Saihnuna Hlabu” Compiled by Lalchuanga Ex Chief of Leng(S/o Saihnuna) Published by F. Ronguava Republic Venghlun, 1992 Copies 2000 te, Mizo hla phuahtu by C. Lalbiaknema – 2001, Copies 1000 te, Mizo hlaphuahtu leh kei by Brig. Sapliana Retd – 1998, Copies 1000 ah te tlem a zawng tarlan a ni hlawm a. Heng bakah hian Prof. Siamkima’n, ‘Zalenna Ram’ tih lehkhabu a siamah, ‘Thilnung Pathum’ tia hming pe in Mizo hlaphuah thiam 3(pathum) te; Patea, Kamlala leh Saihnuna te hlaphuah dan leh an chanchin tlangpui a tarlang bawk a. Heta tarlan tak lehkhabu hrang hranga a chanchin an ziak bak tarlang thar lem lo mah ila, a chanchin ziahna bu ti tamtu atan a tlangpui ka han tarlang ve mai dawn a ni.

Saihnuna hi Fanai Lal inthlah chhawng zel atanga lo piang a ni a, a pa Pazika hi Khawhri khua ah In 400 vel neiin a Lal a, Vailian hmasak kum(1872) khan an hal darh vek a, hmar lamah Liankhama bel in Thiak ah an lut a, heta an awmlai kum 1896 ah Saihnuna hi a lo piang ta a ni. Thiak hi tunah chuan ‘Zaingen’ tia hriat lar zawk a ni tawh a ni. Nausente anih laiin a pa unau Zaduna Khuangthing Lal bel in an pem a, Khuangthing pawh hi Vailian tumhnihna khan an hnawt darh leh ta a, heta tang hian a pa Pazika chu Major Shakespeara(Tarmita) khan Leng ram hi a pe ta a, 1898 ah Leng khua dinin hemi hmunah hian an awm nghet ta a ni.

Saihnuna chu lo puitling chho in, June 1924 ah Pastor Vanchhunga kutah Baptisma changin Dan zawh kim a lo ni ta a. A nundan kawng tinreng chu tih danglama awmin, Zu in bansanin Kamis var leh kawrchung hak te chu a inchei dan ber a lo ni ta a. Zirna in mumal awm lo mahsela A AW B zirin ziak leh chhiar a thiam a, Lower Primary Standard a zir zo a ni. Chutiang nun danglam neia a lo awm takah chuan Pathian thu hrila vah a chak ta ber a, Tirhkoh hna a dil ta a. A dil ang ngeiin Tirhkoh hna zir tura thlan a lo ni ta a. Tirhkoh hna zir tura a inbuatsaih laiin a pa Pazika a thi ta si a, a pa aiawh a Lal ni turin a awm a lo ngai ta si a, Tirhkoh hna thawk ta lo chuan a pa Khua leh Tui enkawl hna chu a kutah a lo awm ta ani.

Thenrual pawl thiam tak, zai ngaina tak, mi lungleng thei tak a ni a, mirethei, chanhai leh khawhar chhungkua te a ngaihsak hle a, an inah te kalin Pathian thu te a hrilhin a tawngtai pui thin a ni. A hmel hmuh an chak avangin Zoram hmun hrang hrang atangin miten an pan thin a, a in a leng lo khawp a mikhual an neih chang a awm hial thin a ni. A rorelna thlahlel, khaw thenawm atanga pem chilh tu mi engmawzat an awm bawk a. Heng thlah kal zel te pawh hi vawin ni thlengin Leng khua milar leh langsar tak tak nita te pawh an awm zel a ni. Lal rorel thiam anihna hi vawiin ni thlengin a tu leh fate thlah kal zel ah a hriat hle a, a fate atanga vawiin ni thlenga a tu chhuan te hian Leng khua ah hian rorelna an la chang zel a. Khaihlak zauh chang te chu awm mahse a fate leh a tute hian vawiin ni thleng khawtlang rorelnaah chanvo pawimawh tak an la chang zel a ni.

N. Vanlaiphai biala hming lar ve pawl tak ani thin, Circle No. VIII Red Cross President hmasa ber a ni. Khaw hrang hrangah Welfare Committee te dinin a zin kual thin. Kum 1947 ah Advisory Council Member ah N. Vanlaiphai bial aiawh atan thlan a ni a, Sorkarin hnathawk tha leh mi tangkai nia a hriat avangin Ulhbun Laiphir leh Certificate 13 lai a pe a ni.

Saihnuna hian Hla 98 lai a phuah a, a sulhnu thenkhatte chhuifiah hleihtheih tawh loh te anih avangin a hlabu ah hian hla 80 chauh tarlan theih a ni ta a ni.

Lal ni chungin Pathian rawngbawl theih dan kawng a dap reng a, Lal ni chung a Pathian rawngbawl chu remchang chiah lovin a hre si a, hla phuah lamah a rilu a lo hmang ta a. Chutih lai vela a rilru chhungril tak, ama puanchhuahna, ama ziak a mi ngei lakchhuah chu han tarlang ila.

“Khawvel nun nawmchenna ata Kristian a ka inpekna atanga kum thum naah Kohhran Dan zawh kima ka awm hnu kum hnihnaah Pathian rawngbawlin a thu hrila khua fang vela kal chhuah hi ka rilruah a lo chhuak lian ber a, ka pa thih avangin Tirhkoh hna ka zir thei ta lova, mahni awmna khuaah zing zan a Pathian thu sawi a au fo mai chu mawi lo ka ti bawk si a. Engtin nge Pathian thu ka hril theihna ni ber ang tiin ka ngaihtuah reng fo thina, Kohhran upa te tanpuiin khaw chhungah theihtawpin tangkai dawn ila, a tirah chuan ‘kan Lal nge nge’ min ti ngei anga, min fak fiam hle mai thei a, a tawp ah chuan, ‘Kan Kohhran chu Lal thu hlir a ni’ tiin min rel anga, Kohran tibuaitu ka lo ni mai ang tih te ka hlauva. Engemaw ti tala Pathian tana tangkai ve chu ka duh si a, hetiang hian ka ngaihtuah ta a.
  1. Pakhatna ah chuan Hla hi Sermon tha kim tawi a ni.
  2. Pahnihna ah chuan hla hi lehkha thiam lo tan lehkha a ni.
  3. Pathumna ah chuan hla hi Kross thlirna entlang a ni.
  4. Palina ah chuan hla hi vanram leilawn a ni” tiin.
Chhim kil leh hmar kil ah Kohhran ho inkhawmpui na, chhak leh thlangah Kohhran ho Biak In tinah leh khawhar lusunna hmunah, lehkha chhiar thiam lote hnenah leh Kross kawng bote leh Kross hmufiah lote tan pawh entlang ah leh chunglam Vanram chanchin la ngaihtuah lo leh la hmu ve ngai lote tan rilru mitthla pawh a Van Khawpui ngainat nachang hre lote, chau te tan pawh leilawn atan tiin Hla phuah hi ka rilru a lian ber a lo ni ta a, chu chu Pathian in min hman a tumna ber anih ringin zak lovin ka rilrua thil lo lang chu ka ziak a, hla in ka sa chhuak ngam ta a ni.

Ka rilru a ka thil tum dan chu hetiang hi a lo ni a, khawchhung ah Kohhran hruaitu upa te hmingchhiatna a awm lohna tura tanpui zel tumna leh Pathian fakna hla siam hi a ni ta a ni”.  
  SAIHNUNA
  Leng Lal
Hnam ro min hnutchhiah tu, a thlarau deuh zawka kan sawi dawn pawhin hnamro min hnutchhiahna atana Pathian hmanrua pawimawh ber te zinga mi a lo ni ta. Saihnuna hla te hian sak a hlawh hle a, Hlabu siamtuten hla thluk leh key in mil deuh te hlawm khat, indawt deuha an dah vanga sak chhunzawm ni hauh lo pawhin Khawhar in zaikhawmna a mi pakhat hla phuah a zawna sak chhunzawm leh sak nawn hlawh ber te zing a mi a ni.

Kum 1947 April thla atang khan Asthma natna a nei tan a, Kum 1949 June 17 ah kum 54 mi niin a boral ta a ni. Leng khua a ro a rel chhung hi kum 22 a ni.

Hun leh ni a ral zel angin Lehkhabu te leh Hlabu te pawh an lo ral ve zel a, vawnthat tawk awm mahse a nawlpui a hmuh tur te a van thin avangin mi thahnemngaiten Hlabu an siam thin a, chhut chhawn zel a lo ni a. A phuahtu phuah dan ang ni hauh lova fimkhur loh vanga dik lo taka chhut chhawn te, a chhu chhawngtu in a phuahtu phuahdan ni hauh lova ama ngaihdan anga a lo siam rem ve ngawt avang te leh hla phuahtu ni lo puiin ka phuah a lo tih ve avanga hla thu lo danglam ta a tam hle a, Saihnuna hla ah pawh hian chutianga sawi tur chu a tam hle a ni. Tun tumah hian a hla lar zual thenkhatte chauh kan sawi hman dawn a ni.

Hlabu tam berah tarlan anih tawh avang leh kan rilru leh kan lei in nghet taka a vawn tawh avangin inhruai dik a harsa dawn tih chu hriat sa. A tu leh fate leh a hla Original hrechiang em em tute pawh hian a phuahtu nihna bo thak khawpa danglam em ta lo chu thin dam lo takn mite rualin, mite sak angin kan sa liam ve ta zel mai chu a ni a. Awmze nei leh danglam taka hmalakna a awm te anih ngawt loh chuan a phuahtu phuah dan dik tak hi kan inhriattir mawl tawp anga, kan inzawm tir chuang hlei lo ang a, chutiang avanga ngawih bo pui erawh chu a phuahtu thlarau a zahawm hle si a. Beiseina sang lem lo mahse a phuahtu thlarau lainatna leh zahawmna chuan sawi lo thei lo ah min siam chu a ni si a.

Saihnuna hla chhut sual palh leh chhan dang avanga dik lo zawka tarlan te leh midang phuah anga sawi tuten Original hre hlek lova a awmzia bo thak khawpa an tarlan thenkhat lar zual te han thur chhuak ila.

1 “ Thal favang kawl eng leh Turni pui khi” tih hla chang 2 na tlar 4 na a “ Tuk ram lentu a kai chiai e, chhaktiang daiah” tih hi, “ Tuk ram lentu a kai” tih ni lovin, “ Tuk ram lentuah kai chiai e” tih zawk tur a ni. Romei, engtia upa nge tih pawh sawi theih loh ten khawchhak lam ram leh thing te a han bawm vel sawinan “ Tuk ram lentuah kai chiai e” tiin a sawi a ni. Hei hi a ma hlabu a chhut dan dik tak a ni. Tin, hemi dawt chiah tlar ah “ Tuahpui vau a zem” tiin hlabu tam berah chhut a ni. Ama hla phuah bu ah ngei pawh ‘Zem’ tia chhut a ni. Hei hi chhut sual a ni, ama ziak ngei leh a sawi dan tak chuan, Ram ngaw kara Fartuah leh Vau par lo ze chuai sawinan “ Tuahpui Vau a ze, thinlai a zing riai e” a ti a ni. Tin, he hla chang 4na tlar 1na “Favang ni eng tlai tla amawi ti u”tih hi ‘mawi ti u’ tih ni lovin mawi ti ve tura sawmna “mawi ti u’n” tih tur a ni e. Chang tawp ber tlar 4 na a, “Chhawrthlapui khian kan vangkhaw zawl a en ruai e” tih hi a hranpa taka vansang lam phuahna a ni lova, Chhawrthlapuiin an khua a rawn chhun eng hlimawm zia sawiin, “Khian’ ti lovin, “ Chhawrthlapuiin kan vangkhaw zawl a en ruai e” tiin a phuah a ni.

2.  Pathian ralthuam hmangtute chu,
    Chatuan tlang chhipah an leng;

    Hei hi hlabu tam bera chhut dan a ni a. A satute pawhin an sak dan ber a ni. He hla tlar 2 na a, “Chatuan tlang chhipah an leng” tih a ‘Leng’ tih tak hi Leng ni lovin ‘Chawl’ tih zawk tur a ni. Lungngaih awm tawh lohna hmun, Ral muang tak awm sawina a ni a, Leng satliah lova awm tur te sawi nan “ Chawl” a hmang hi a inhmeh zawk a ni.

3. “ He lei hi chatuan ram a tling lo” tih hla chang 2 na, tlar 3 na a “Min hruai zel la aw min kai la” tih hi, Hruaizel ni lovin, “Hruai ve” tih tur a ni. Partin vulna ramah hruaizel a ngai tawh lo. Chu rama hruai ve ngei a duh avangin, “Min hruai ve la aw min kai rawh” “Tah lai min hnem rawh” a ti zawk a ni. Hei hi ama hla bua a chhut dan dik tak pawh a ni.

4. “ Tap lo thei ka ni lo, aw ka lainate kha” tih hi hlabu tam bera chhut dan leh mi tam berin kan sak dan a ni bawk. Saihnuna hian Lungreng tlang khawthlir atanga chhim lam leh hmar lam ram te leh khawchhak lam Halkha tlang dung te lan theihna atanga Tiau Lui kir leh hauh tawh lo tura a luang ngut ngut mai te chu thlirin, kir leh hauh tawh lo tura kal ta te ngaihtuahin “ Tap lo thei ka ni lo aw ka lainatte kha” tiin kal ta te chu a phuah a ni.

5. Fiara tui hla a, “Rihlipui hi thlafam lengkaina” tih hi Hlabu tam berah “Rihlipui khi” tiin an ziak thin. Saihnuna hian Fiara tui hla a phuah dawn hian Rihdil, dil lian tak leh Ropui tak, pi pu ten mitthi kalkawng ti maia a hriat leh Fiara tui, tui ti chip chep, thal lai phei chuan a kang chat mai awm mang e tih mai tura lui te ni siin Zofate thinlunga hmun an luah dan chu khaikhinin, “Rihlipui hi thlafam lengkai na – Nang Fiara tui chhim leh hmar thlang sakhming tlang zel chu” tiin a phuah a ni. Tin, he hla chang 2 na tlar 3 na a “ Suihlungrual dawn hnu” tih tur anih laiin hlabu dangah “ Suihlung rual tawh hnu” tia tarlan vek a ni. Lungrual taka Fiara tui lo in tawh te chu a rilru a ngaihtuahin, “ Suihlungrual dawn hnu” a ti a ni. He hla chang thumna tlar hnuhnung ber a “Dawn lo zaleng reng hi an awm lo che” a han ti leh “ Suihlungrual dawn hnu” a han tih hi hla thu kalhmang pawh a ni zawk a ni.

6. ‘Khawvel chhuahsan ila hnutiang hawi tawh lovin’ tih hla chang khatna tlar lina a “Pialral rammawiah min nghak e kumkhaw nawmna ah chuan” tih laia nawmna tih hi kumkhaw nunna tih zawk tur a ni a. Hei hi Original a ni e.

7. “Han thlir teh u romei zam karah” tih hla chang 2 na tlar 4 na “Par lai tlai ni an liam” tih hian inhnialna a tichhuak hle a. Puar/Tlai ni liam ta anga sawi te,”Tlain an liam” tih te, ni fang tla anga “Tlai ni a liam” ti a sawi te pawh an bawk. “Tlai ni a liam” tih tak hi hlabu tam bera chhut dan pawh a ni. Chhunthangan a nupui boral ta a ngaih em em Nu-i tia a koh thin Lawngthluaii chu a thih atanga reilote, inriak te pawh a la neih laiin a mumangah midang pariat laite nen hmun zawl phul nuam takah a hmu a, “Kan leng dial dial lungrual kimin kan awi Lalnunnema” tia lungrual taka her liam ta te chu sawiin “Par lai tlai ni an liam” a ti ani. Hun lo taka kal ta lungrual taka liam ta te sawina mai ani e.

LENG LAL SAIHNUNA HLA TE

LENG LAL SAIHNUNA HLA TE

– Lalrinthanga

Thuhma :

‘Hla hi sermon tha kim tawi a ni’
‘Hla hi lehkha thiam lo tan lehkha a ni’
‘Hla hi kross thlirna entlang a ni’
‘Hla hi vanram leilawn a ni’…
.. 

ti a hla thiltihtheihna lo puang chhuak a, chumi a zara hnam ro hlu min hnutchhiahtu, a thlarau \awngkam deuh zawk a kan sawi pawha Pathianin hnam ro min pekna atana hmanrua, mi pawimawh tak lo ni ta SAIHNUNA hlate hi zir tham a tling hle. Ama rilru leh dinhmunte tawmpui phak lo tak chunga a hlate zir zauna phochhuaktu han nih pawh thil huphurhawm tak a ni. Ka zir nasat anga zir nasa ni ve se kei aia ziak thiam leh sawi thiam tur mi tam tak an awm ngei ang. Amaherawh chu, a hla ngun taka lo zir tawhtu ten an puanchhuah bak eng eng emaw tarlan tur awma ka hriatna leh hla phuahtu nihna kawngah a thlarau lainatawm taka siam nia ka hriatnate chuan, kei aia ziak thiam leh sawi thiam turte chu min hmuh \helhtir a, min haidertir tlat avangin hemi atana mawhphurhna leh chanvo pawimawh tak hi ka phatsan kual kawi phal ta bik lo a ni.

Hla chu 

1. Orlando Gibbon :- Hla hi vana Pathian chhiarkawp leia lo lang, mihringten an zir chhuah, an thiam zui tak a ni.

2. Beethoven :- Philosophy aiin misic hian chhung lama a tak awm a tilang fiah zawk.

3. Aristotle (Greek mifing) :- Hla chu rilru khawih chak tak leh mi hruai thei tak inhipna leh inhuatnate pawh tirunthlak thei ber a ni.

4. Martin Luther-a  :- Pathian faka zaiho hian ramhuai a um bo.

Hla pawimawhna, thiltihtheihna puanchhuah thuah pawh Saihnuna hi khawvel hriata miffing leh ropui tling phakte aiin a lo nep bik hauh lo mai.

William Wordsworth-a’n “Hla phuahtu te hi thlilththeihna a thuam an ni” a lo tih angin Saihnuna pawh hi thiltihtheihna mak taka thuam chu a ni phawt mai. A hla ziarang leh hlutnate zir a phochhuak tur hian chanvo insiam lawk hauh lovin mi pahnih pathum pawhin mahni ha hawlh zawng zela zir tur buatsaih ni ta se, in dip buai hauh lovin zirtur hrang theuh an pawchhuak thei ngei ang.

Tun tumah hian a hla ziarang leh hlutna te phochhuah chu Subject pawimawh taka nei chungin a hla \hen khat midang phuah anga sawi leh tarlan \hin te chhui zauna lam kan uar dawn a ni. A khua leh tui, a tu leh faten an ngainat, an chhuan em em, hmelhriat awm hauh lohna hmunah pawh a hla an sak vanga an tlangnel nghal ngawtna chhan, hla bu han keuva a phuahtuah midang hming lo chuang leh tlat siin an thinlung a tihnat te chu kan thawidam kim lo a nih pawhin tlem tal chuan damna lo chhar teh se.

He paper-ah hian Saihnuna hla a zir tur awm zawng zawng tarlan sen a ni lova, a tui mi, zir duh leh la zir peih te tan zir tur tam tak la hnutchhiah a ni e. Hetianga Saihnuna hla ziarang leh a hlutnate zir ho alo ni ta hi Pathianin thangthar te zingah chawimawi a duh a nih ngei ka ring.


Saihnuna’n Hla engzat nge a phuah ?……

A hla te kan zirna a kan inngahna ber – ‘Leng Lal Saihnuna Hla bu’ compiled by Lalchuanga (L) Ex-Chief of Leng-ah hian hla 80 tarlan a ni. He hla bu buatsiahtu Pu Lalchuanga’n thuhma a ziah angin, ziak reh tawh, chhiar hleih theih loh a awm nual tawh avangin hla engemaw zat chu a hla buah hian telh theih a ni ta lo a ni. Tin, he hla bua No. 79 luahtu “Vanduainain min tuam” tih hla hi Patea hla phuah a ni a, amah Pu Saihnuna ngeiin hla No. 6-na “He lei hi chatuan…” tih hla a phuah chhan a ziahnaah a tarlang nghe nghe. Tihsual palh liau liau a ni e. Hei hi Patea chhungte pawh ni 23.8.2011 khan hriattir an ni tawh a, lawm takin an lo dawngsawng a ni. Tichuan he hlabua hla awm zat chu 79 a ni ta a ni. Amah Saihnuna’n a chanchin a ziahna (Autobiography) ah “Kum 1946 ah hian hla 92 vel chu siamin ka in hria” a ti a. A hlabu a No.39-na luahtu ‘Thlanrawk pa khuang chawi’ hla phuah chhan a tarlan ah Oct. ’48 tih a ziak tel a. 1946 a hla 92 lai phuahtu chuan 1948 thlengin hla ala phuah tihna a ni a. A fapa Lalthanga (L) chuan “ Ka pa khan hla 100 (za) aia tama a phuah a, mahse a sulhnu chhiar theih tawh loh a tam avangin hla tam tak chu a bo dawn a ni” a ti. Kum 1350 AD vela sap ho ten an hla chikhat – folk literature a\anga lo piang, zaithiam intiam rual ten rimawi nena pawisa hmun nan khaw hrang hrang an lo fanpui \hin ang deuhin (Sum hmun nan erawh ti ve lem lovin) Saihnuna hla te hi nula zaithiam rual te nen khaw \henawmah an lo vah pui \hin a. Hetianga an vahpuina a an hnutchhiah hi ni ngei tur a ni – Pu Vanchhunga (L) chuan Cherhlun a\angin hla pathum “Hengte hi Saihnuna hla ni e” tiin Leng khuah a rawn dah nghe nghe a. Heng hla te hi Saihnuna Hla bu ah hian a chuang lova, hla bu dangah pawh a chuang bawk lo. Hetih hun lai hian Cherhlun leh Thingsai lam hi an zin chhuah tamna lam a ni nghe nghe. 1946 a hla 92 vel phuah tawh hian kum 1948 Oct. thlenga a hla phuah chuan hla 100 vel zet chu a phuah ngei a rinawm hle mai.

SAIHNUNA HLATE

    Saihnuna hlate hi hlawm lian tak tak hlawm thuma thenin, kan zir dawn a ni.

1. Kristian hla – Kross lam hla, rawngbawlna leh thlamuanna, lokal lehna.

2. Khawhar hla – Lusunte hnemna hla, thlamuanna hla leh Lusunte tahtirna hla.

3. Hla lenglawng – Lengzem, khawtlang lunglen,

Saihnuna hian hla chang bithliah dan ‘Stanza form’ ah te, chang khata tlar awm zat ‘Line form’ ah te, tlar khata thumal lamrik zat ‘Syllable’ ah te kal dan nghet bik a nei lo hle. A hla kan hmuh theih 79 zinga 45 te hi chang 3 thunawn nei a siam an ni a, hei hi hla chang bi then dan ‘Stanza form’ a a hman tam ber a ni. Tin, chang 4 thunawn nei 12 a awm bawk. A hla phuah thunawn nei zawng zawng chu 57 a ni a, thunawn nei lo 22 a awm. A hla 79 zinga 55 te chu chang khat-ah tlar 4 zelin a phuah a, hla 10 chuan chang khatah tlar 5 an nei. Hla 6 ten tlar 6 an nei a, chang khat a tlar 3 awm hla 5, chang khata tlar 8 leh tlar 20 awm hla 1 ve ve. Chang khat a tlar 2 awm hla 1 a awm bawk.

Then 1-na Kristian hla : 
Kross lam hla, rawngbawlna leh thlamuanna, lokal lehna hla te

Hla siam hi Lal ni chunga Pathian rawngbawl dan remchang ber nia a hriat angin Kross lam hla, rawngbawlna hla leh ringtute fuihna lam hla 15 lai a siam a. Heng hlate hi hla tha ve tak tak chu nimahse hriat leh sak lar an hlawh lo hle. Hla tha chu a lar tlangpui a, hla tha zawng zawng erawh an lar lem lo a ni tih kan hla phuah thiamte sulhnu atangin kan hre thei awm e. Hla tha chu eng ang hlate nge ni ta ang. 

1. Thlarau lam nun chawi kang leh tichak thei.

2. Pathian leh mihringte inpawlna tinunga chawisang thei.

3. Pathian ropuina tilanga Pathian pawlnaa hruai leh hriattir thei.

4. Mahni chenna khawvel siam tha tura mite hmin leh thawhtir thei.

5. Mihringte nun timawi leh kawng kawhhmuh thei.

Rawngbawlna leh Kristiante fuihna lam hla a siamte hi hriat lar leh sak lar hlawh ni ta se helaia hla tha tehna kawng ngate hi tihlawhtling thei tur hian an tha tawk hle. Hla tha tak hriat lar hlawh si lo erawh hi chu damdawi tha tak tuma ei si loh a awm mai mai ang hi a ni mai awm e.

Tirhkoh Paula’n “Thlarau ngunhnam” a tih angin, Saihnuna’n rawngbawlna lam hla a siam a thil kan hmuh langsar tak pakhat chu – ringtu nun chu sual, hmelma do nun a nih thu leh chumi do hneh tur chuan Pathian thu, thu tak, ralthuama hmang tura ringtute fuihna hi a ni.

Pathian ralthuam hmangtute chu
Chatuan tlang chhipah an chawl

Felna thuam famkim chu lain
Rallian ka do thei ang

Doral lian hnuaiah chauin kan rum
Ralthuam min pe la ka do ve ang
Kalvari ngunhnam hmangtute
Chuan Setan ral an hneh

Van chakna hmanga ral an pan chuan
Thlarau tanpui leh malsawmna
Nen hla mawi ropui an sa

“Pathian faka zaiho hian ramhuai a um bo” Martin Luther. Ringtute tipumkhat a ti chaktu pawimawh tak chu zaiho a ni tih hi Saihnuna rilruah a chiang hle. Amah ngei pawh zai turin a inbuatsaih reng mai.

Lal Davida khawnvar chhiin
He lei thim zingah I zai zawk ang u

Ka hneh ang ka chawimawi ang
Zion Lal hmangaih ropui
Misual ka tana tuar hnu kha
Khawvelah hian ka awi ang

Krista hmangaihtu hrang zual chuan
Lallukhum mawi kan chang ang
Hnehna hla ropui sa zelin
Chawimawina kan hmu ang

Tawngkaa sawi thei hauh si lo ten “Hmanah aiin tunah ka hmangaih zawk che” kan han ti thum hem hemte leh engemaw hlauva khur mai thin ten “Thil eng pawh ka chungah thleng se lungngai lovin ka lo lawm ang” kan han ti ngawt mai te pawh hian, min bat huaitir hle a. Chutiangin Saihnuna hlate pawh hian ba chu min siamsak chang a awm tho mai. He leia zai mai a duh tawk lo, vanram pawh zai zelna tur nia suangtuahin amah ngei pawh chu hmunah chuan zai a tum hle.

Setana hnehin Zion-ah ka zai zel ang Haleluiah 
Lal Hmel ka hmuh chuan fakin ka zai ang

Tlansate ralmuanna 
Lawma zaia aw an lenna chu
Tlanna thisen zarah
I ram ralmuanna ka chang ve ang

Lei leh van Lal hnam tin tana thi chu
Thuin an fak seng lo
Chawimawina dar an vua
Tlantu zaiin an awi

Chatuan par tlanin Lalber kan awi ang

1921 hlim khurhna changtu a ni bawk a, vanram-a zai mai a la duh tawk lo, chu hmunah chuan lam a la tum cheu mai.

E.E. Hewitt-a ten –

Chawlhna in nuam tak chu ka han thlen hunah chuan
Chawimawina ka tan a awm ang ngem 

an tih dek dek laiin

Khawpui ni eng ngai lovah chuan
Fakna hla nen kei ka lam ang

a han tin ngat phei hi chu mi nazawng chuan an tawmpui thei hauh lovang.

Good Friday hla “Kumthar hun thal lo thleng hian” tih hla chang 3-na tlar 3-na & 4-na

“Ka tap ang a lenna ngaiin
Ka lam ang Lal zun leng awiin”
a han ti ngat phei hi chu he hla thunawn a
“ A sun theiin sunin, tuarpui rawh se
Lawm thei chu lawm rawh se”

tia mahni chan leh dawn ang anga he ni hman dan tur lo tarlang hmasa ni lo phei se chuan kan sakhaw puithiam in la fekfawn deuhte phei chuan an boycott duh hial mai thei a ni.

A hun laiin Gospel Campaign te awm ve lo mahse ringtu nun chu tluk leh ding awn chelhtu leh hruaitu mamawh a ni tih a hria. 

Nau ang min awmpui loh chuan kei zawng
Rairahin he khawvel thim zingah hian
Ka bona ram ka fang leh ang a
Aw, ka dawn sei ngam love

Thlaraua miril, Suakliana’n 

Sual thim hian ram ropui leh ka Lalpa hmel a hliah
Pialral kalna ka bo, thlarau min hruai rawh
Lungngaihna a fawn vel e 

a han ti leh hla phuahtu lar tak, Pu T.Romama’n 

Thlir lam a piang a mawi a, Setena ral a lian
Awh nan thlemna thang an kam, kalna kawng a zim e
Ka chakna Lalpa lo chuan tlai ni len a har e

a han ti te nen hian tlar khata kan thuttir duh lo a nih pawhin tlar dangah chuan an insawn duh hauh lovang.

Ama chanchin ziakna (Autobiography)-ah a tarlan angin Lal Isua lokal lehna ni tur te, Lal Isua lokal leh nia he khawvela mi a hnutchiah te awm dan turte a buaipui hle a, chu hun chu nghakhlel takin a thlir.

Lalpa a lo kal dawn puanvar sin rawh u
Zawlnei thuthlung leh Lal Isuan a sawi kha
A kim ta e lei leh van chhinchhiahna thutiam
In peih rawh u in Lal a lokal dawn e.

     Haleluia tia zaiin lam ru Zion fate
     Kan zalenna kumtluang lungkham
     Kanan ram ral muangah chuan min hruai dawn

     I hmuak ang van hla mawi sa in

Chang 4-naah –
A lokal ni tur chu kan nghakhlel em e
Ka riang e, hun tiam dar tikim tawh mai rawh
Khawvel boral meka nun zuam lovin ka rum
Mu anga len ka nuam Lalpa ramah

A hun lo thleng tur chu ka nghakhlel hle
Lawmna pialral min hruai kai ang
Aw then lovin lungduhte nen
Chatuan par tlanin Lalber kan awi ang

Then 2-na Khawhar hla
Rawngbawlna lam hlaah thawhhlawk hle lo mahse khawhar hla, lengkhawm hlaah chuan a thawhhlawk hle. “Kristian hlate pa” tia an vuah Ira.D.Sankey te chu phak em lo mahse Mizo lengkhawm hla bikah hi chuan “Lengkhawm hlate pa” tia vuah phu berte zinga mi a ni ve ngei mai. A hla phuah lar zualte (Khawhar hla bikah)
1. He lei hi chatuan ram a tling lo
2. Khawpui tuallai a leng hnu kha
3. Han thlir teh u romei
4. Thlalera lungngaite zawng khan
5. Ka taksa lungngai mahsela
6. Ka Lal Isu hmelma karah
7. Tap lo thei ka ni lo
8. Tlang a dang lung a leng
9. Awmkhawmharin lung a leng
10. Khawvel chhuahsan ila hnuting hawi tawh lovin
11. Zaiin ka awi ang hun ralte
12. Hringhniang an liamna thlafam khua
13. Thihna Jordan kamah…

Hla phuah thiam a nih mai bakah zai thiam tak a ni bawk a, hla thluk siam a thiamin a hlate sak a nuam hle. Khuang pute leh lengkhawm zai boruak tur thlir thiam tak chunga lengkhawm hlabu siamtu ten hla key inzawm tha deuhte zawn buai vak ngai lova indawt thei ang bera an remkhawmnaah pawh Saihnuna hla aia number inzawm tam hmuh tur ala awm lo. Hetiang hlabu siamah hian Saihnuna hla te hi vawi 3 emaw vawi 4 emaw a zawnin an dah fo mai. Lengkhawm hla, zai hruai leh khuang vuak lam chena hriatna leh thiamna ril tak nei, Pu C.Manvela, Champhai Kahrawt chuan hla sak nuam, a thluk inla mar thei ber nia a hriat anga hla No. a remkhawmna “Mizo ro hlu” Lengkhawm hlabu a siamah No. 1- 10 ah Saihnuna hla 6 ten hmun an chang, a bak Kamlal 1, Upa Zosiama 1, Rev Bawka 1, Patea 1 (Hei hian midang hla phuahte a tha love tih kawhtir loh tur)

Lusunna hla bik Saihnuna siamte hi thlir chipchiar vak lovin hlawm 2-ah a la then theih a. Chungte chu thupui pahnih “Lusunte hnemna hla” leh “Tahtirna” ti angin a sawi theih. Hetiang hla chi 2 te hi thlanlung ziak anga teh khinin in han zir leh ang.

Saihnuna hla a thlanlung ziak chi hnihte :
“Hmelma hnuhnungber tihborala awm tur chu thihna hi a ni” 1 Kor. 15:26 Lusunna hi hnamtin tan hmelma a ni tak meuh mai. Mitin mai hian lusunna hi na kan ti takzet a, kan tap lo thei lova, kan hnar ngawt thei si lo, khual duhawm lo ber, mitin hnena thleng lut zel tur chu a ni phawt mai. Taksa thawhlehna ringtute zingah pawh lusunna hnemtu atan van lam ngaitute leh lei lam thenrual ngaitute an inzat thuak awm e. Chutiang taka thihna tuartute nimah ila hriatrengna thlanlung ziak danah thihna tuartu dinhmun lam aiin a vuiliamtute phungthluk leh mawi zawnnain kawngro a su fe zawk. Thlanlung ziak tam berah “Lalpa hnenah a chawl ta” kan ti thin. Hetiang deuh hian lusunna hla kan neih, kan hman lar ber berte pawh hian thihna leh vanram min zawm sak a, hnemtu atan lei mite aiin van mite min kawhhmuh bawk. Saihnuna hla (Lengkhawm hla bik) tamberah pawh hian chutiang tho chu a nih laiin a hla thenkhatah erawh chuan mawihnai taka thlamuanna thu a hnem ngawt a ni hauh lo mai. Hei tak hi Saihnuna hla danglamna a ni. A hla thenkhatte hi chu lusunte hnemna hla tih aia lusunte tahtirna hla tia vuah awm a awm nual mai. Pathian thu Rom 12:15 in “Tapte tahpui” a tih laite hi a lo lana deuh bik nge a hlaah hian a bul atang atawp thlenga thlamuanna thu awm hauh lo, mihring taka thihna tuar a hmachhawnna hla sap hovin “Elegy” an tih ang a awm fo a ni. Saihnuna hian lusunte dinhmun a hmuh ang takin thlanlung ziak sak ta se.
     Zion hlim thla an bel hmangaih lungduhte chuan,
      Ralmuanna tlang chunga lengin an awi;
      Ka nghakhlel e chu rammawiah chuan aw,
      Kan la leng za ang a.

tia hla a phuah sakte thlanlungah chuan
      Kan hmangaihkan then tak
……………………………………….
      Hlim taka awm ho reng kan duh laiin
      A hmangaih Lalpan a hruai ta
      Lalpa ramah kan intawk leh ang
 
tiin a ziahsak duh hmel hle.
Pa pakhat fapa duhawm tak chan chuan “Pathian hi Bak anga hawl thlak theih nise ka hawl thla tawp ang” a ti. Chutiang taka thihna tuar thiam lote tan chuan thamuanna thuchah leh thlamuanna hla in awmzia a nei tak tak lo. Chuvangin, mawihnai taka thlamuanna hla a hnem ngawt ai chuan an thinlunga tahtir hlerh hlerh hi a thil tum a ni fo tih a hla atangin ka hmu thei.
Ar ang ka vai run chhung zauvah hian
Vangkhawpui tual nuam angui e
Lenrual ka ngai vawng vawng

Chun leh zu lovin engtin awm ang maw

Zing khaw eng zam thim khaw tlaiah hian
Kei ka nau chun lo chuan tlei ka ring love

     tia hla a phuahsakte thlan lungah chuan
Ngaih em em …….. kum ………
Thih ni ……….
Kan va ngai tak che em!

ti ang vela a ziahsak mai a rinawm. Mawi hmang taka “Lalpa hnenah a chawl ta” tia thlanlunga inziahsak hi kan phu meuh em?? Lusunte hnemna hla a siam tam ber hi thlarau mita thlir pawha tawmpui nuam tak an nih laiin thenkhatte erawh chu tawmpui chi rualloh, mihring taka tawmpui nuam tak, tahtir vawng vawngtu hlate an ni hlawm. 
Lusun thihna tuarten an chim hneh hle ni tur a ni, Lal Isua thih niah meuh pawh a pa chu mihring anga lungngai tura suangtuahin 
“Ka Lal Isu hmelma karah Eden sual hliam a 
Thla i fam ni khan van khawmpui Elsadaia chu 
Engtin awm maw i dung thulin…” 

a hringtu nu chan pawh mihring tak leh mizo taka dawnpuiin, khawhar lenpui turin a inbuatsaih der mai 
Tlante mi hrang an fam ni hian,
Zion Lal chun nena riang chu;
Tuar pui turin i kal ve ang.

Then 3-na Lengzem hla / Lenglawng hlate
Lengzem leh lenglawng hlate hi chu tlangpui takin han tarlang ila. Pawlhla :-
Salvation Army, YLA, Lushai Scout, V Force hlate a siam a. Lengzem huang chhungah Love song dik tak a ni e tih theih hla 2 a tel bawk. Buhtuh hla, Buh seng hla, Nau awih hla, Samdala, Chhura, mimal chawimawina, fuihna, Bristish sorkar fuihna, tawngtaina leh testimony hlate a siam.

Hla dang tih huang chhungah hla 2 kan zir ang.

1) Testimony hla : “Zaiin ka awi ang hun ralte zawng chu”
He hla hi a hlabu 51-naah a awm. A sak a nawm em vang nge kan ngaihtuah chiang lo zawk, khawhar hla emaw tiin mitthi lumenna leh khawhar inah sak a hlawh phian mai. He hla hi lusun hnemna hla ni lovin Testimony hla a ni. kan sualnate chu chhiarsen rual loh, phek tam taka ziak nimahse Lal Isua felnain a thai bo a ni. Chutiang chunga Pathian duh loh zawnga awm fote chuan hremna an tawk dawn a ni tih ngaihtuahnain hla hi a siam a ni. He hla chang 3-na tlar tawp ber “Thlafam min hnem la khua vartir ang che” tih hi famngai tih tur a ni e tia lo siam danglam ve ngawt an awm nual ta mai. Thlarau boral tur chhamdam tura a sawmna a ni e. “Thlafam” tia ziak lovin ‘Thla fam” tiin dah ila a fiah deuh awm e.

2) Awithangpa te hun atanga an lo chin tawh, Mizo hla siamtu larzual ten an chin tam loh tak, tun hnua Political Party ten an lo chin tak, hla in phuah elna ‘Satire’ an tih zingah chhiar theih, sakhaw lam nghawng thil a nih avanga ‘Polemic Song’ huang chhunga dah chi Saihnuna hla ah hian a lo inphum reng mai. Kum 1928 bawr velah khan chheih zai/ Tlanglam zai chuan Kristian te a chawk buai a, hei hi kohhran lam pawhin a ngai mawh hle ni tur a ni. Kum 1928-s (Bungzung) Pastor Bial Khawmpuiin a phal loh 10 a tarlan zingah ‘Khawvel lam hla sak/ Tlanglam hla sak tih hi a lo tel tawh a. 18-10-1931 Leng Kohhran minute ah chuan “Tlanglam hla’ sak avanga kohhran a\anga thla ruk(6) chhung chawlhtir te hming a tlar dul mai bawk. Hetih hun laia Tlanglam Hla lo chhuak chu hetiang hi a ni.

“ Nang a zalna Bawng in tlawm hnuaiah,
Kei ka zalna thadangi ir no;
Tai nemah ka chan a u zawk e Lal Isu”

( Saihnuna hlabu No.24 phuah chhan Phek -94)
Hei hian Saihnuna a ti thinur hle a, hla thiltihtheihna a do let turin – hla a han siam ve ta a. A hla phuah chhante a tarlan zingah hrilhfiahna a uar lem loh lai a he hla bik a phuah chhan leh a phuah dan changtin hrilhfiahna a han tarlang bik hian a khat liam ve hle a ni ang tih a rin theih.

Chang 1-na : Tlanglam hla sa tute chu Vanram leh hremhmun buk sakin…

“Setana khaw ruai ropui tur chu,
Chatuan thim khek sualin a bawm;
Ka Lal min sawmna ram chu,
Lili parmawi Lalnunnema’n a bawm” a han ti a.

Chang 2-na : Zu hmunah thlarau nunna aawm loh zia leh Pathian ka a thutin chhuak chu nunna a nih zia in a han umzui leh a.

“Kan ram chawltui lungmawl dawn chang niah,
Nunna thu leh hla reng a awm lo;
Pa Pathian ka a thu tin chhuak chu,
Khuai ai pawhin a thlum reng ang.”

Chang 3-na ah : Kristian te elsen chu huaisen thlak tak, Pathian thinur-na tawng ngei tur an nih zia leh an huaisenna leh an zu bel chuan a chhan loh tur zia hrilhin – Chhantu huaisen ber Lal Isua pan turin a han sawm zui a.

“Tih elna thungrulh ni lo thleng tur chu,
Hlauvin ngaihdam thu dilve mai rawh;
Phen tur tha hausen dang an awm lo,
Hling phiar khimmawia lo chu”

Thuthlunghlui hi thuthlungthar hlimthla an lo tih angin, Rock Music do letna atana Kriatian Rock Music lo chhuak ta te, Rap Music do let na atan Kristian Rap Music lo chuak te hi Saihnuna hla ‘Polemic Song’ kan tih te nen hian a lo in hlim thla reng a.

HLA PHUAHTU CHUNGCHANG ZIRBINGNA

Hla inchuh, “Hla phuahtu inchuh” tih hi hun engemaw lai atang khan Mizo te zingah ti ti lar tak a ni ta reng mai. He tawngkam hi “inchuh” ti anga sawi theih ni mahse a nihna takah chuan hla phuahtu nihna chuhtu leh humhalh tum tute inkar thu mai a ni. Thenkhatin an chuh a, thenkhatin an humhalh tihna a nih chu, chuhtu leh humhalhtu chu an inbauh a, an in ngur a, a tul dan a zirin an insual bawk. Keipui no hruai riltamin a note nen an eitur, hah taka a sehhlum sa chu a aia lian leh chak zawk sakeibakneiin a rawn chuh phei chuan a chhuhsak nge nge thin.

Hla pawh chu a phuahtu nilo zawk a phuahtu ni anga tlangthan tir tuma thahnem ngai leh hetiang lama thawk zo tak an awm thin avangin hla pakhat hlabu danga chhut anih vanga danglamna nei reng reng silo a phuahtu hming tarlan inang hauh lo a awm ta fo mai. Mizo lengkhawm hla kan neih te hi Lusun, khawhar te hnem nana kan hman mai bakah School, College, University thleng zirlai atan sengluh an ni ta zel a. Zirlai atana sengluh tlak leh itawm tak tak, a phuahtu tarlan dan inanglo avanga zirlaibu a telh ngam loh hla tha tak tak a awm ngei pawh a rinawm hle.

Saihnuna hlabu a tel, a hla phuah ni ngei a ngaih hla 7 lai te chu midang phuah anga sawi leh ziak a awm. Hla 5 (panga) Damhauhva phuah anga sawi te leh hla dang 2:-
1) Fiairatui hla – Rihlipui hi thlafam
2) Thalfavang kawl eng
3) Ni leh thla leh arsi
4) Pathian ta a ni he In hi
5) Kan sawmfang a eng siau e.
6) Han thlir leh u romei……….Liantawna/Chhunthanga
7) Hrinhniang an liamna thlafam khua – Pastor Chhawna

HLA PHUAHTU CHU TUNGE ????????

A hla te chipchiar taka zir chianna hun hnawt chep khawpin Hla phuahtu lam chhui nan hun leh ngaihtuahna ka hmang a, ka chhuina in a vawrtawp thleng lo mahse ngaihdan nghet tak siam theihna tur chu hmuchhuakin ka inhria. Hla phuahtu ka chhuinaah hian thil hmuh leh hriat ka ngah hle a.Mi sawi zawng zawng pawm dawn ila Saihnuna hla ni ngai reng reng lo a kan ngaih te pawh a hla anga tarlan tur a awm nual mai. Mi sawi apiang lakkhawma phuah rem tum ngawt chu thil tha a nilo tih ka hria a, chutianga thil ka hmuh leh hriat engemawzat chu tarlang lovin ka ngawihbo san ta zawk a ni.

1. Han thlir teh u, Romei :- He hla lo pian chhuah danah mi hrang hrang thu ziak hmuh tur a tam ta hle a, a biktakin Saihnuna phuah nilo anga sawitu leh ziaktu ten thahnem an ngai hle a, hnu hma pawh an ngah ta hle mai. A ziak tam lam lam thu pawm tur nise hla phuah ngai reng reng lo te pawh hla tha tak kan phuah tir mai dawn ni te pawhin a lang ta.
Hetianga thu ziak tute thu lakna ber hi Brig. Sapliana(L) a ni a, a ni hian ‘MIZO HLA PHUAHTU LEH KEI’ tih lehkhabu 1998 Copy 1000 a siamah he hla lo pian chhuah dan hi thui takin a ziak a, chu bakah he lehkhabu ah hian hla phuah thiam mi 36 lai a biang biak dan leh an hla phuah thenkhat te a tarlan zingah hla phuahthiam ni hauh lo, hla phuah lama an sulhnu hmuh tur awm reng reng lo Liantawna leh Chhunthanga te hming a tarlang ve tlat mai a, an mahni ngei a biang biak dan te pawh a tarlang nghe nghe a.He thu ziak ringtute thu lakna ber Sapliana thu ziak then khat leh thil tul dangte chu i han zir chiang teh ang.

  1. 1934 velah Kawlkhuma In, Kulikawnah ama pindanah a awm laiin Chhunthanga ava lut a, Chhunthanga chuan, ‘Leng khua a awm ka ni a, kei chu Kohhran hovah thalai hruaitu zingah ka awm a’ tia insawi angin a ziak a. Kum 1934 ah Kohhranah Thalai an la ding lo. Brig. Sapliana hian Chhunthanga hi Kohhran thalai hruaitu anih tir hma lutuk deuh. ( Mizo hla phuahtu leh kei, Pages 44, para 3)
  2. Brig. Sapliana’n Leng khua a a kal tuma Liantawna te nupa hmu ang leh kawm anga a insawi hi a mak hle. Liantawna hi kum 1936 lo tur an vah laia thi a ni a, a ni leh thla hriat chian theih tawh lo mah se 1936 January thla a nih hmel. Brig. Sapliana nu leh pa te hi kum 1935 October thla ah Biate atangin Leng khua ah an pem a, hetih lai hian Sapliana hi hna pawimawh nei anih avangin hmun dangah a awm a, Liantawna damlaia Leng khuaa kal anga a insawi tlat mai hi thil ni thei a ni lo.( Mizo hla phuahtu leh kei, Pages 50, para 3) Hemi chungchang Pu VL Hmangaiha’n a sawipui na ah pawh Brig. Sapliana L chuan “Hmun dangah tal ka hmu aniang” tiin a chhang.
  3. Chhunthanga’n Saihnuna a mumang hrilh a hla siam tir tura a ngen thu leh Saihnuna a beidawn hnua Liantawna te nupa a kawh hmuh dan “Chhim Veng lama ka hla phuah min sak lar sak tu ber Liantawna te nupa”a han ti te hian Chhunthanga leh Liantawna te hi in hre ngai reng reng lo an ang tlat. In thian tha khaw khata awm an ni si a. ( Mizo hla phuahtu leh kei, Pages 48, para 1) Tin Liantawna Chhim Veng a awm anga a han tarlang ngawt pawh hi thil mak tak a ni. Leng khua pitar, putar tumahin veng hming a ‘Chhim Veng’ a awm hria an awm tlat lo. Hetih hun lai a Lal In hmun awmna te, Liantawna In hmun awmna te leh Chhunthanga In hmun awmna te hi a ram leilung pakhat mah tih danglam a la ni lova. Tunah midang In ding tawh mah sela a ram leilung te hi khuanu siam, la danglam reng reng lo a ni. Hetih hun lai a Lal In hmun atang hian Liantawna In hmun hi Chhim Veng han tih chi ziazang a ni lo ve.
  4. MUP Tlangau February 2010 chhuaka Vawmhleia MUP Secretary, N. Vanlaiphai in Chhunthanga inriak Lalruala pawh tunah Serchhip a la dam anga a han tarlang ngawt mai te kha thil mak tak a ni. Pu VL Ruala Serchhip hi kum 1932. 25 December ah a pianga (December 25 a piang anih vanga a hming pawh pu a ni) Chhunthanga nupui Lawngthluaii hi Ni. 4. 10.1931 ah a thi a, 1932 a piang, 1931 a khawhar in han riahtir tlat mai te hi thil mak tak a ni.
  5. Chhunthanga thlan lungah he hla phuahtu anga ziah ani. Hemi chungchanga Pu VL. Hmangaiha Leng Khua in Pi Zahuali d/o Chhunthanga a zawh fiah naah, ‘ Ka pa hla a nia ka tia a phuah tiin an ziak ringawt anih kha, a phuahtu ka ti ngai lo’ tiin a chhang tak a ni.

He hla lo pian danah sawidan dang a lo awm avangin Saihnuna fapa Lalchuanga ngei pawhin Chhunthanga hi sawifiah ve turin a ngen a, a chhan lawk loh avangin Pu C. Liantluanga E. Lungdar High School zirtirtu chuan kum 1980 kum khan Chhunthanga hi lehkha a han thawn a, Chhunthanga chhanna lehkha chu hetiang hi a ni :

To,
C. Liantluanga

I lehkha ka lo hmu a, i thu min zawh pawh ka lo hria a. Lalchuanga pawhin min rawn zawt a, mahse ka la chhang lova. He ka lehkha hi lo inhrilh ula, in lo hriat tlan atan ka han ziak a ni. ‘Han thlir teh u romei zam karah khian’ tih hla phuahtu hi Saihnuna a ni. He hla hi mumanga ka hriat a ni. Miten min tuarpui em em a, U Saihnuna te, Liantawna te hovin an ngaihtuaha. U Saihnuna’n a han siam ta a. Liantawna hian a tanpui nge ka hre lo. A (Saihnuna) hla phuah bu ah chuan a in ziak a ni. Liantawna te nupa, Kapthawma, Lalruala, Zasangi, Chhunruaii, Chhunmawii, Salkungi, hengho hi zaithiam thiau an ni a. Min rawn kova, min sak khuma. Hemi zan hian ka lam ka lam mai a ni. Ka hla a ni a, phuah thatu U Saihnuna.

Pu C.Liantluanga hi tunah Eco & Statistic Deptt. ah Research Officer niin Aizawl, Venglaiah an awm mek a.Phone no. 9436197355 ah zawh fiah theih a ni. Pu C. Liantluanga hian Fiaratui hla chungchangah pawh Brig. Sapliana sawi, Apa hnen atanga a hriat Saihnuna phuah ni ngeia a sawi laiin, Damhauhva phuah anga a ziak leh tlat si mak a tih thu a sawi nghe nghe. Tin Pu C. Liantluanga hian “Han thlir teh u romei” tih hla chungchang ah Saihnuna hla sakpui ber thin Pi Zasangi Leng khua ami a kawm tum pawh in Saihnuna phuah anih zia a sawi thin.

Saihnuna’n hla a siam hnua Chhunthanga han sak khumtu Chhunthanga’n lehkhaa a tarlan te zingah Zasangi hi a damrei hle a, August ni 14. 2007 khan Leng khuaah a boral a. He hla chungchanga kawm hlawh ber pawh a ni reng a ni. Ani pawh hian Saihnuna phuah anih zia bak a sawi ngai lo. Pi Zasangi chiang taka kawm thin tu te zingah Pu J. Laldula Sailo E. Lungdar High School Head Master pension pawh a la dam e. Hre fiah duh tan Phone No. 262361ah zawhfiah theih a ni. Tin he hla lo pian dan ah titi dang a awm thin avangin Pu H. Hrangthuama E Lungdar, Saron Veng pawhin Saihnuna hla sak pui ber thin Pi Zasangi hi a dam lai in Leng khua ah a kawm a. Pi Zasangi hian Saihnuna phuah anih zia a lo hrilh thu Run lum MHIP Chanchinbu June 2007 chhuak ah chiang takin a rawn tarlang tawh bawk ani.

He hla hi thenrual tha te nen an zir thiam hnuin Thingsaiah an zinpui hasa ber. Hemi tuma Saihnuna hova an zin tuma tel ve Pi Lalawmi Leng Khua(8. 2. 2004) boral ta pawhin a tu leh fate chiang takin a hrilh a, tunah an la dam hlawm e.

2. Hrinhniang an liamna thlafam khua :- He hla hi Pastor Chhawna phuah ni anga ziak hriat theih chinah mi 2 an awm. 1) C.Lalbiaknema (Mizo Kristian hla phuahtute- 2001 Copies-1000). 2) Samuel Saithuamliana (Vanglaini 25-4-2009). An ni pahnih hian Pastor ChhawnaDairy a inziak an hmuh, a fapa Sapbela kum 1931 a thi sun nan a phuah angin an tarlang.

Pastor Chhawna sulhnu, a thu ziak hi Dairy a ni thei a ngem? Han zirchiang nghal ila. Sapbela thih kum hi Kum 1931 ni lovin 1932 zawk a ni. (Source Pi Lalzuiliani D/o Pastor Chhawna) tin, Chhawna kutziak ngei ni a tarlan ah hian, “ Ka kut a khur a, ka thai buai leh thin, chhiar a har ang” tih Scaned Photo copy Vanglaini 25 Sept. 2009 ah tihlan a ni bawk. Hengte avang hian Pastor Chhawna thil ziak hi nitina a hun tawng leh thil thleng te update a chhinchhiahna ‘ Dairy’ tia han vuah chi chu a ni hmel lo. Hun rei tak, thangkhat lian zet ral hnu a, a sulhnu te chhui kira a ziah a ang hle a ni. Chuvangin, hriatchhuah dik loh palh leh tihsual palh a awm thei ang tih a rintheih. 

Pastor Chhawna hian Phulpui dai Leirekkawn a inlarna a hmuh hmasak berah fapa 4 leh fanu 3 pek a nih tur thu a dawng. Hemi ang hian fa a nei ngei a ni ang tih rin theih turin a thlanlung kum 1982 a phunah a fate 7 (pasarih) hming tarlan a ni. Hla phuah hialna tham Sapbela hming erawh tarlan a ni ve lo. Pastor Chhawna hian inlarna a dawn ang lo deuhin fa 11 lai a nei a, 4 te erawh chu hlamzuihin an boral hlawm – 1) Sapbela 2) Laltanpuii 3) Vanlalrema 4) Ani hian hming a nei hman meuh lo.

Thlanlunga Sapbela hming an tarlan ve lohna chhan Upa Zoramthanga (Chhawna tupa) telephone a ka zawhna ah chuan thi tawh hming an tarlang lo mai niin a sawi. Hetih lai hian 1982 a lung phunah hian 1968 a boral Khumtiri hming chu tarlan a ni thung.

Zofate zinga Pathian thlarau chenchilh nasat berte zinga chhiar ngam Pastor Chhawna hian he khawvela mihringte nun leh a piahlam ram a hmu chiang hle a. A hla phuah ah te hian lei mihringten lungngaihna, \ahna leh thihna an tawh te chu a piah lam, lungngaih awm tawh lohna ram nen a suihzawm zel \hin.

1. Nakinah khua a lo la var ang,
Tih ka hriatin ka \ah lai ka bang \hin.

2. Lungngaih tuipui a lo len lai hian,
Ka ngai che ka chhandamtu duhawm.

3. Thlaler ram ro leh ka buaina,
Hnutiang hawi lovin ka pel ang;
Ka chhandamtu ka pan zel ang.

Mizo ten nupa tang\hen nat zia sawi nan “Koki sahthlak ang” an lo ti \hin. A nupui a hlimpui em em \hin, fa duhawm tak tak hrin saktu, a hming a lam fo \hinin a boral san meuh chuan a tuarna hle ang tih a rin theih, Chutianga a nupui a sunna hla ah pawh hian – Lei taksa chu boral mahse thlarau taksa a a lenpui tur te chu mitthla nghalin, chu ngei chu hmuh a chak thu hetiang hian a han puang chhuak leh a.

“Rihsang mual liam hnu ngaiin ka \ap khawvelah,
Sakhmel parang a vul leh tur chu;
Hmuh ka nuam e Beramno leh,
Angel var nen khawpui tuallai a leng te chu.
 (Hei hi a phuah hnuhnung ber a ni)

Moab kawna diar thlauh, khawvel thil ti a chhar duh lo tu, \awng\ai a ‘ka Pathian’ ti hlei thei lo ten tlanglawn taka ‘kan Pathian’ kan tih ve lai a, “ ka Lalnunnemte” “ka Lal riangvaite” ti ngat tu hi – Lusunna hla a tawp thleng inhnemna thu tarlan hauh lohna hla – “Kei ka nau chun lo chuan tlei ka ring lo” “Bawihte nang nen kan lenna run hi, thinlai ti riang lungtileng an chang ta e” ti a luangliam mai turah kan ngai phal dawn em ni?

He hla hi Saihnuna hlabu compiled by Lalchuanga, Ex Chief of Leng (Saihnuna fapa) ah No 52 naah tarlan a ni. Saihnuna’n he hla a phuah chhan hetiangin a ziak. “Ka nau Lallura chuan fapa mal a nei a, a duhawm lai takin a boral ta hlauh mai a, kan ui em em e, kan hrilh hai em em bawk a, he hla hi ka phuah a ni” tiin.

Lallura fa boral ta hi Lalhnuna a ni a, ni 13-4-1937 ah a piang a ni 2-6-1938 a boral Fapa neih chhun a nih bakah kum khat leh thla hnih mi lai chu nu leh pa leh \henrual chhungkhatte tan pawh lawm hlawh rual tak a ni tawh reng a ni. Pu Lallura nupui Pi Vankungi pawhin he hla an sak apianga an fapa Lalhnuna an hriatchhuah \hin thu leh he hla in a lunglen a kaihthawh \hin thu a tute leh \henrualte hnenah a sawi \hin. Dr. K.Lalbiakzuala (BZ-A) pawh hian hetianga a pi thusawi hi a la hrereng a ni.( Pu Lallura hi Dr. BZ-a pu a ni). Tin Pu Lallura fanu Pi Lalrumi (hla phuah chhan Lalhnuna chhang Dr.BZ-a nu) pawh in he hla midang phuah anga sawi lo awm ta chu a ngaimawh hle a. A dam lai ngeia sawifel a duh thu a sawi. Pi Rumi hi tunah E.Lungdarah a la dam a engkim a la sawi thei a ni. Hetiang taka ngaih leh ui hlawh anih avang hian Pu Lallura te hian Lalhnuna hriatreng nan an tupa (Dr BZ-a chhang chiah) hmingah Lalhnunpuia an sa leh a ni. 

He hla hi original-ah chang thum leh thunawn nei a ni a, a bul atanga a tawp thleng hian thlarau chawlhna lam leh thlamuanna thu a tel lo a ni. Hetiang hla bawk hi Biate khua Lalpuia fate thi sunna a phuah sak “A ngui ruai e” tih hlaah kan hmu bawk. Hei hi Saihnuna hla danglamna tak pawh ani reng a ni. “Hringhniang an liamna tih hla hian thlarau lam chan tur leh thlamuanna thu te a tarlan loh avangte pawh ani ange. Biakrinawma s/o Saizara Leng khua a mi ni 6.10.1963 a thi lumenna ah pawh Leng kohhran upa Engmawia chuan sak a lo phal lo tawh a ni. Hetiang deuh hian Upa Selluaia Kum 86 Serchhip kawnpui pawh in Kohhran thurun nena inmil lo a tih avangin khawharin a sak fo chi ah angaih loh thu a sawi.

Hetiang anih lai hian hlabu thenkhatah chang lina a lo lang ta tlat mai a. Hetiangin –
Chatuan Elsadai vangkhaw tual nuam chu
Hmuh ka nuam dawntuai par ang vulna
Rianghleite chun ngai lova an leng tur chu 

Hetianga hla chang dang rau tak mai lo awm ve ta hian midang kutchhuak a lo tlazep ve ngei ani ang tih a rin theih.

Rila rah te ngei thihna in a hringtu nu leh pate thinlung a khawih nat tur zia leh nausen laia thi te thlarau awm dan tur a suangtuah pui dan hi thlarau mita thlir chuan tawmpui harsa tur tak a ni fo mai-

1. Kei ka nau chun lo chuan tlei ka ring lo ve.
2. Thlir zel ila rairah chun ngai an lenna.
3. Chun ngai chunga salem vangkhua a lawi tur chu.
4. Hmuh theih chang se chun leh zua tello va,

    Hrinhniang rairah run chhung zawng chu fang mah ila;
    Lung a awi chuang lovang \ahna a sei thlawn.
5. Chun leh zua rawn lova rih sang kai chu
    Arem love awmhar khuarei ka dawn changin
    Hnutiang hawi ve ang maw zamual liam tur c
hu.

“Hringhniang an liamna thlafam khua chu” tih hla hi Pastor, Kohhran Upa, rawngbawltu piangthar \ha tak, an fa, nausen boral sunna atana tuin emaw a phuah sak ni ta se, a dawngtu tan hla \ha tak a nih theih laiin, he hla in van lam thil mawi leh \ha mihringte hnena hlan a neih hauh loh avanga an khawp kham lohna chuan chu hla \hatna pawh chu a hliah bo theih mai a rinawm hle a ni. 

3. Fiaratui hla, “Rihlipui hi thlafam lengkaina” :- Engtik lai atangin nge Saihnuna hla nia ngaih thin te hi Damhauha hla anga sawi rik a lo nih tak, tih hi chhui chian a har hle a. Farkawn leh Sazep lam mi hlui te hriat dan chuan 1960 vel atanga lo richhuak niin an hria. Hei hi Saihnuna boral hnu kum 10 (sawm) vel tihna a ni.

Damhauhva’n he hla a phuah dan mi rinawm tak takte hnen a sawi, Pu B.Lalthangliana’n Patea leh Damhauha hnuhma 2005 lehkhabu a a lakkhawmte hi han zirchiang ila :

  1. Hrangthiauva, Damhauhva’n a phuah tirha a zirpui, ahnungzui bertu inti in Thangthuama hnena ziaka a hrilh dan, “He hla hi Khawbungah Damhauhva hova an zir thiam vek hnuin Saihnuna leh Thawmliana, Thekte lama Lal inkhawm haw lam in Khawbung ah an rawn fin ve a, Saihnuna chuan tha a ti hle a, a siam rem ngai te siam rem in Leng-ah a hawn ta a” tiin (phek 128, Paragraph 3&4)
  2. Kum 1964 a Damhauhva tawngka ngei hria ni a insawi C.Vulluaia sawi dan “ Damhauhva’n he hla hi a phuaha athluk te a siam fel vek hnu in Saihnuna hnenah(Leng-ah)a tlanpui a, Saihnuna chuan tha a ti hle a, kel in a ai ta a” tiin.
  3. Zohmangaiha, IRS hnena 11.Aug.1966 Damhauhva sawi dan “ Fiara tui hla hi a thianpa, Leng Lal, Saihnuna chuan a lo hriatin a duh em em mai a, hei chu ka hla chiah a nih hi tiin Damhauhva phalna in vawkin a ai ta a ni”. a hmun a sawi lo.
  4. C.Lalhmuaka, Khawbung H/S Hdm. hnena a sawi dan :- He hla a phuah hnu hian Biate Lal conference ah Khawbung Lal, Rochhuma hnungzuiin a kal ve a, he hla hi Biate Nuthlawi ho a zirtir a, an zir thiam vek hnu in Saihnuna chu a lo tel ve a, tha a ti hle a, Leng-ah hruai pheia vawk a ai angin.
  5. Brig. Sapliana hnenah he hla ‘Fiara tui’ hi Saihnuna hian Sial a lei dil angin a sawi bawk.

Damhauhva tawngka ngei hretu mi 5 (panga) te thusawi atanga thil mak tak lo lang ta te chu :-

  1. Hrangthiauva hnena Damhauhva sawi dan chuan an zir laiin Saihnuna’n ava fin ve na hmun chu Khawbungah anih laiin C.Lalhmuaka hnena asawi dan chuan Biate ah a ni thung.
  2. Hrangthiauva hnenah he hla hi Saihnuna’n Khawbung atanga Leng khuaa ahawn laiin C.Vulluaia hnena a sawi dan erawh chuan a mah Damhauhva’n a phuah zawh veleh Saihnuna hnenah (Leng-ah) a tlan pui thung.
  3. C.Lalhmuaka hnenah Biate atanga hawn phei a vawka ai anga a sawi laiin C.Vulluaia hnenah amah in Saihnuna hnena tlanpuia kel a ai angin a sawi thung.
  4. Zohmangaiha hnenah vawk a ai ang a a in sawi laiin C.Vulluaia hnenah Kel a ai ang in a insawi thung.

Fiara tui hla hi Saihnuna, leng Lal hian kum 1937 ah Khawchhak lamah Welfare Commitee hmanga an kal tuma a phuah a ni a. Saihnuna hian Fiara tui hi, tui tui tak leh hmingthanga tak, mizote rilru a hmun luah thuk tak a nih zia te, India sipai atang mizo tlangvalte pawhin hmun hla tak atang pawhin Fiara tui hming chhal in vairam tui te chu in thin in an lo inbual bawk thin a ni tih te chu hre reng in, heti taka tui hmingthang, Fiara tui hmun ngeia a han thlen chuan a tui chu a kut ngei a suak a, han thlah leh in
“Luang ang che aw, damte’n luang del del la…’
“Thlangkawrvai reng dai kawmah…Hmingtha hluan thang” 

tiin a thunawn ahan phuah hmasa a, chutah hla thu dang han dap in, Rihdil, Lurh leh Tan tlang te chu a suangtuahna huang khata dahin ‘khi’ emaw ‘saw’ emaw hmang lovin ‘Hi’ hmangin “Rihlipui hi thlafam lengkaina – Nang Fiara tui …….” a han ti ta a ni.Saihnunan ‘Rihlipui hi thlafam leng kaina’ tia a hman chhan pawh hi hetiang hi a ni. Welfare Committee hmang tura Farkawna an kal tum hian Rihdil an tlawh hmasa a. Rihdil chu ropui an ti hle a, chumi hnuah Fiara tui hmun an han thleng a, Fiara tui, tui ti chip chep, thal lai chuan a kang chat mai awm mange tih hial tur a luite ni si in dil lian tak Rihdil hmingthan lama a khum zia te chu mak a ti hle a. Rihdil,dil lian leh ropui tak mitthi kalkawng tih maia pipu te suangtuahna leh Fiara tui luite tak te ni si in Zofate thinlunga hmun a luahthuk dan te chu khaikhin in “Rihlipui hi thlafam leng kaina, Nang Fiara tui chhim leh hmar thlang, sakhming tlangsel chu a han ti ta a ni. Hei hi Saihnuna sawidan a ni a . Hetianga a sawi lai ngei hmu a hre tu Upa Kawlkhuma f/o Dr, K. Lalbiakzuala (BZA) chu E. Lungdar thusawi hi Video a kawl a ni. Hetainga hla chang khatna leh a thunawn te a han phuah hnu hian tun hma lama a thuihruai te nena an zin ho thin lai a he tui an lo in thin te hre chhuak in,
“Suihlungrual dawn hnu min ngaih tir,
Hmana nunhlui chul hnu kha.”
a han ti a. Hetah hi chuan Lurh leh tan tlang vela lunglenna satliah ni lovin Fiara tui hian hmun pawimawh tak a chang tlat a ni.

Saihnuna hi Lal chengvawng tak ani a. Hla a phuah dan leh a phuah chhan te fel tak achhinchhiahin ziakin a dah hlawm a. Hla phuah chhan mai nilovin thil chi hrang hrang record pawh fel taka neiin register No. thum lai a ziak khat vek a ni.Mi sawi dan emaw mi sawi chhawn dan emaw nilovin amah ngeiin hla hrang hrang a phuah te zingah Fiara tui hla a phuah dan pawh fel leh chiang takin ama ziak ngei chu hmuh tur a awm. He hla lo pian dan chu ahma lama kan sawi tawh te kha duhtawk mai ila. Ama ziak tifiah zual turin a hretute thusawi tlemte han tarlang ve ila. Unau thawnthu sawi pawh a danglam thin an tih angin Saihnuna phuah anih dan leh an zir dan sawitute sawi dan pawh inang chiah lo mah mahse zai khata luang turin ngaihruat harsa erawh a awm lo.

Kapkungi, Rev. Thansiama farnu chuan a nulat laia Farkawna an awm lai ngeiin Saihnuna’n, “ Kungi, hla thar ka nei e, zaninah kan thleninah i zir ho ang u hmiang” ti a asawm thu leh amaherawh chu a pain hmeichhia zana chhuah a phalloh thu te, hetia a pain chhuah a phallo chung pawha anmahni in a an zir chilh tak thu pawh a sawi. ( Fiara tui leh zofate nunkawng.by-Lalzuia Colney P-30)

Hemi nemnghet tur hian Pu Chhawnluaia (Pu Zadawla unaupa) chuan Farkawn zaithiam Kapkungi chanchin a ziakna lehkhabuah kum 1937 kumah Farkawna Lal ho an inhmuh khawm thu leh an thlen in chenin a tar lang a. Saihnuna’n he hla a phuah dan leh an thlen in Pu Zothanga hla phuah thiam (F/o Rev ZT. Sangkhuma pa) te ina Kapkungi te nena he hla an zir ho dan a ziak bawk. Tin hetia zana hla an zir ho hnu pawhin a tukah nilengin Kapkungi te in a an zir chilh thu a ziak bawk. Zaithiam Kapkungi chanchin -By Chhawnluaia phek 6&7 na.

“Mizo Jim Corbett” tihiala miten an sawi thin Mualcheng Lal Saihnuna Sailo chuan he hla chungchangah hetiang hian thu a ziak.

Saihnuna Sailo hi 5th December 1982 khan a boral a. September 5th 1937chawlhni tia Saihnuna Sailo in a ziak pawh hi Calender table hmanga chhut pawhin a dik chiah a ni.

Saihnuna sailo in “a hla phuah chu kan zir leh ta a”  a tih chhan hi a hma ni chiah 4.9.1937 zanah Muallungah Thawmliana te nen an lo zir ho tawh vang a ni tih Saihnuna sailo thuziakah a lan bakah Pu Chalthuama (L) Muallung khua pawhin a hriatchian thu Pu. C Liantluanga hnenah a sawi bawk.

Vaphai Lal, Pu Lalrokhama chu hetih lai hian Lal niin naupangte a la nia, Saihnuna hla phuah chungchangah sawi tur a hre tam lo hle na a, a la hriat chhun erawh chu , “Saihnuna hi chu a mak mange heng laiah te hla tha tak arawn phuah reng mai a” tih hi a ni.Chu hla chu ‘Rilhlipui hi thlafam leng kaina’ tih’hla hi a ni Hei hi hetih laia titi lar tak anih thu Pu V.L. Hmangaiha, leng khua hnenah 27th November 2005 Sunday zing khan a sawi. Pu Khama hi tunah a la dam nghe nghe a ni.

4. Thalfavang kawl eng leh turnipui : He hla hi Damhauhva phuah tia ziak hmasa ber chu R.Sangthuama a ni. Ani hian 11.1.1965 khan nilengin a chenna inah a kawm. (Patea leh Damhauhva hnuhma page 132) Pu R.Sangthuama thuziak he lehkhabu a tarlan kan hmuh angin Pu Damhauhva hian he hla a phuah dan mi 2 hnenah hrilhin hla thu hrilhfiah ngai te pawh a hrilhfiah bawk. 
Pu R.Sangthuama hnena a sawi dan “Lurh zo khi romei hian a bawm chiai reng a,” chuvangin “chatuan romei”ka ti a ni, Hei hi “chatuan romei” a tih awmzia a zawhna chhanna a ni.
Pu Lalhmuaka hnena a sawi dan – “Sa kawng tumah sawn Lal ropui Lallula huna feh kal duah duah ka mitthla in ka hmu a, Nula thingphur tlangvalin an chhawm a, hlim em em a an kal ho ka hmu bawk a, chungte chuan romei hi an hmu a, chu romei chu tun thleng hian kan la hmu zel a, a la zam zel bawk a, chuvangin “chatuan romei” ka vuah a ni” tiin.
                                                        Tuahpui vau a zem/ze/thinlai……….
Pu R.Sangthuama hnena a sawi dan – “Kan kawmthlang kawihthuang lui kam vela Rizap ngaw, Fartuah, vau leh tlaizawng par te nen khuan kan cheng za a, kan hmuh phak mai dai bulah mawi takin an par a, chengza, awmzaah ka in ngai a, chuvangin “Tuahpui vau kan zem thinlai a zing riai e“ tiin ka phuah a ni” tiin.
Lalhmuaka hnenah thung chuan he khawvela awm lo, chhawkhlei leh pangpar mawi bik, mita hmuh theih ang pangpar nilo te awmna khawvel a cheng angin a insawi thung.
Pi Hranmawii Damhauhva te thenawm nu chuan Damhauhva hla ngei a nih a hriat chian thu a sawi ve bawk.

Engpawhnise – Pu Damhauha’n he hla a phuah dan mi 2 hnena a sawi te hi han khaikhin ta ila-
Pu R.Sangthuama hnena a sawi ‘Chatuan romei’ chu lurh zo bawmtu a ni.
Pu Hmuaka hnena a sawi romei chu sa kawng tum, Lallula hunlaia nula tlangval feh kal thin ten an hmuh thin romei a ni.
Sangthuama hnena a sawi – Tuahpui vau zem tu chu an In atanga hmuh phak pangpar te anih laiin, Pu Hmuaka hnena a sawi pangpar chu khawvel dang a pangpar, lei pangpar ang ni lo a ni thung.
Hla phuahtu chanchin mi hrang hrang in inang lo deuh pawhin lo sawi ta se, hriat dan leh hmuh dan te a in an loh thin avangin a la hriatthiam awm deuh. Hla phuahtu berin mite hnena a hlanchhawn dan a danglam zel si chuan a dik ber hriatthiam a har hle dawn a ni, helam chu duhtawk ila.
He hla hi Saihnuna hlabu No.58 na ah dah a ni a. A phuah chhan a ziak bul tanna ah “Favang nite a lo in herchhuak leh a, rengchal te an lo kiu va, Romei zam tan leh ta te ka hmu a ka lung a leng em em a………..” tiin thui deuhin a chhunzawm zel a.
A hla bula ‘Favang’ a hmang leh a phuahchhan bul tanna atana ‘Favang’ a han hmang hian he hla hi Favang laia phuah a ni tih a chiang khawp mai. 

He hla Saihnuna’n a phuahdan ama ziak baka sawichiang thei awm chu Upa Kawlkhuma E.Lungdar a mi a ni. (Pu Kawla thusawi hi video thlalak in vawn tlat a ni) A sawidan tlangpui –
Kum 1937 favang laiin Lailen tlangval Lianzika a bova. He mi bo hi a unaupa Dokhawnga Leng ram (Arsi mual) a buhsenga ram riak hnenah a kal an ring a, a zawng turin Lungdar tlangval 10 lai Leng lam panin an inbuatsaih a. Hetia an kal dawn hian Lungdar Lalpa chuan Leng Lal hnenah in report turin thurawn a pe a. An Lalpa thu ang ngei chuan an kal a, Leng Lal Saihnuna hnen an va thleng a. Hetih lai tak hi Leng Lal hian “Thalfavang kawl eng” tih hla a siam lai a lo ni a, amah a lo khat liam bawk nen, mibo zawng an nihna lam lo ngaihsak aiin a hla phuah chanchin ngawt mai a lo sawipui a. A thluk a siam zo vek tawh a, a han sa chhin a, an ni pawh chu zaipui a han tum hram a, mahse mibo zawng an nih avanga hla lam an ngaihsak hman loh thu an hrilh a. “Lalchuanga’n a Solfa-in han dah se ka rawn thawn dawn che nia” tiin an chhuahsan tak thu a sawi. An inkawmna thu hi ziah sen a ni lo.

Biate khua Laipuia fa thi te sunna hla an siamtir tumin hemi atana hla a lo siamsak “A ngui ruai e” tih hla an hawn rualin Saihnuna hla thar “Thal Favang kawl eng”tih hla Leng khua atanga an hawn phei thu Pu Hranga Biate khua chuan Pu C.Liantluanga hnenah a sawi. – Vanglaini ni 20 August 2011 Page-4

5. Ni leh thla leh Arsi
He hla hi Saihnuna hla bu No. 29-naah a awm. he hla phuah chhan he hla bu phek 96-naa inziak dan tlangpui :-
Kum 1936 September thlaah Pastor Bial khawmpui Leng khuaah a awm a, Bial chhung hmun hrang hrang atanga Palai lokal khawm turte Pathian faka hlim taka an awmho ni 2 ni 3 hnu leka an inthen darh leh turte chu Saihnuna hian a lo urlawk nasa hle a, “Kristian kan lo insuihkhawm hi van lal tihdan a ni” tihte ngaihtuah chungin he hla hi a siam a ni. He hla Saihnuna phuah a ni tih hrechiangtu, Pi Zakungi kum 78 mi, Lungkawlh khawchhuak 1953 – 1961 thlenga Sazepa awm, Sazepa an awm laia Damhauhva thlen In ber thinin a sawi dan. “Lungkawlhah naupangkum 12 mi lek ka nih laiin Lungkawlh nula ho, Lalthiangi, Chhunzovi, Saithangi leh mi dang (Hming hriat tawh loh) ten he hla hi 
an zira, an zinga mi Pi Lalthiangi chuan, ‘Kan tlang ram thingrihnim lerah lelte a kiu ve” an tih zawh ve leh “ruai ruai mai” a lo ti a. an nui ta vek mai a, an zai hlei thei ta lova, hun rei tak he hla an sak apianga ‘Ruai ruai mai’ tih ching an awm phah tak thu a sawi. Tichuan kum 1959 Mautam kumah Damhauhva chu Sazepah zinin Pi Zakungi te Inah a thleng a, chhuata bawkkhupa mu chungin a ti ti thin a, hla phuah chungchangte a sawi tui thin hle a. Hetia a ti tinaah hian ‘Ni leh thla leh arsi” tih hla a phuah anih thu a sawi ri ta hlauh mai a, chu hla phuahtu chu Pi Zakungi hian a lo hrechiang hle si a, “He hla hi Saihnuna’n Leng khuain Inkhawmpui an thleng tur a lo urlawk nana a phuah a lawm” tiin a lo chhang ta khauh mai a, ti ti dangah a kaisan daih thu ni 27.8.2011 zing khan Serchhip Hmar Venga an chenna Inah min hrilh. A chiang hleah ka ngai.

6. Kan sawmfang a eng siau ve
He hla hi Saihnuna hlabu 68-naah dah a ni. He hla a phuah chhan hi tarlan a nilo nain Leng khaw mi pitar putar ten he hla a phuah chhan hi an lo hre hle mai. Lal upa Thangzuala te lovah buh sengin an feh a, Dil tlang liam Leisen kawn KM khat vel leka hla a ni a, heta buh senga an feh tum hian thlam kaiten atanga an lo leh hruih velte chu a han thlir a, he hla hi a phuah ta a ni tiin Pu VL.Hmangaiha Leng khua chuan a sawi.
He hla hi chang 3 thunawn nei lova phuah a ni a, a hla bua kan hmuh angin van lam ngaih hla leh lusunna lam hla ni lo hla ho deuh a siamah te hian chang 3 thunawn nei lo hi ‘Stanza form” ah a hmang thin niin a lang. Chang 3 thunawn nei lova a phuahte – 
Nau awih hla,
Buh tuh hla
Buh seng hla
Thal favang kawl eng
Samdala
YLA hla 
Thangthar nun
Indopui hnehna hla

Hetiang zawnga chhut pawhin Saihnuna kutchhuak a ang viau a ni.

7. Pathian ta a ni he in hi
He hla hi Saihnuna hlabu No 28-naah a awm. He hla a phuah chhan hetiang hian a ziak. “Salvation Army pawlin Zawlsei corp leh Sialhawk Corp Biakin lawmnan min siamtir a, thlalera Isarel te chanchin zawng zawng leh Josea fate chungchang Salomona Temple thlengin, Isua Krista thlengin ka han ngaihtuah a, Pathian hnena rilru tawngtaina leh thlarau thianghlim pawlna leh awmpuina tello chuan engmah a tha thei lo tih ngaihtuahnain he hla hi ka siam a ni”, tiin. 
Salvation hotupa Thawmliana nen an inzui nasa bawka an innel hle ni tur a ni, Salvation pawl hla 3 lai a phuahsak bawk. He hla Saihnuna phuah ni ngeia hretu, Pu Biakliana kum 83 tuna Sialhawka awm mek, Pu Bela, Zawlsei khua Salvation Army hotupa fapa ni bawk chuan, thleirawlte an nih laia a pate leh Pu Saihnuna te hovin Zawlseia an sak ho thu a sawi. Ka pate nena an zirho lai pawh ka hmu phak ve a, Saihnuna phuah ngeiah ka ngai tiin ni 29.8.2011 khan a sawi.

A thih thu
1926 – 1948 thlenga hla phuahin a taksa lam bawrhsawmnain a lo tlak buak ta a, kum khuaa dai ngai tawh lo tur mizo hnam ro lusunte hnemna hla/ tahtirna hla siamtu chuan Ka nghakhlel e chu ram mawiah chuan aw kan la leng za ang a, tia a thlir ram nuam pan turin kum 1949 June ni 17 khan he lei tahna ram hi a lo chhuahsan ta a ni.  

Thu laknate :

  1. Leng lal Saihnuna hlabu
  2. Autobiography of Saihnuna
  3. An chullo by Darchuailova Renthlei
  4. Patea leh Damhauhva hnuhman by B.Lalthangliana
  5. Mizo Hla phuahtu leh kei by Brig Sapliana
  6. Hla leh a lo pianna chanchin by Rev. Thansiama
  7. Fiara tui leh zofate nun kawng by Lalzuia Colney
  8. Zaithiam Kapkungi chanchin by Chhawnluaia

Mi ka biak rawnte :

  1. Pu VL.Hmangaiha, Leng
  2. Pu C.Manvela, Champhai Kahrawt
  3. Pu Biakliana, Sialhawk
  4. Pu C.Liantluanga, Aizawl
  5. Pi Zakungi, Serchhip Hmar Veng
  6. Pu Sanghnuna Hlawndo, Aizawl

Leng Lal Saihnuna Fanai Pakhup

State of Mizoram Legislative Assembly Unanimously passed resolution to move Govt of India for early implementation of UNDRIP 2007.

The Mizoram Legislative Assembly on 15th March 2019 unanimously adopted a private member resolution seeking implementation of the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous People (UNDRIP) by the Union Govt.

Vanlalhlana, Zoram People’s Movement (ZPM), an opposition Legislator, moved the resolution and said the UNDRIP 2007 was voted by 144 countries, including India at the UN General Assembly on 13 September, 2007.

Vanlalhlana said that there has been no effort to implement the Declaration even after 12 years by Govt of India. He said that though the UN did not clearly define the indigenous people, according to common knowledge, the indigenous peoples are original inhabitants of a particular land, who follow unique traditions, culture and religion even after colonization.

Vanlalhlana said that the Mizos are included in the UN indigenous people list due to efforts taken by late R. Thangmawia, president of Zo-Reunification Organisation (ZoRO), the Chin-Kuki- Mizo-Zomi group organization which seeks re-unification of all Zo people and bringing them under one administrative unit.

Though the declaration has no legal sanction, but the UN expects the member countries to implement the UNDRIP 2007 in their respective countries, he said.

Citing about the need for full implementation of the UN declaration, Vanlalhlana said the rights of the indigenous people in a remote state like Mizoram have been often ignored as the Indian Government did not implement the declaration implying that all the Indian citizens are indigenous people.

According to article 3 of the UN declaration, Vanlalhlana said, “The Indigenous peoples have the right to self-determination. By virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.” He said that the union government should implement the declaration to enable the indigenous Mizos enjoy their rights.

After prolonged discussion, the state legislature unanimously adopted resolution stating “cutting across party lines, legislators from both the ruling MNF and the opposition resolved to take measure to ensure that the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous People, 2007 is implemented by the government of India.”

In October, 2015 the state assembly had also adopted such resolution on UNDRIP.

Meanwhile, ZORO expressed happiness over the adoption of resolution on the UNDRIP and thanked the members especially Vanlalhlana, who moved the resolution.

Refer UN link https://www.un.org/development/desa/indigenouspeoples/wp-content/uploads/sites/19/2018/11/UNDRIP_E_web.pdf

Lal Ka Thlang

LAL KA THLANG ( Lyrics Upa Lalthankima Tune Upa V.Thangzama )
Kraun hlu ber chu ka ta nise,

Ka Isua ka khumtir ang,

Nunna lal ah ka thlang ta e,

Laldang rawng ka bawl lo ang.
 Mahse Isu riangvai ka ni,

 Kraun leh ram ka nei love,

 *Thinlung erawh I tan ka ti* ,

 Hetah hian lo Lal ta che.
Ram zawng zawng hi ka ram nise,

Isua Lal nan ka pe ang,

Chhak,Thlang,Chhim,Hmar tlang leh phai te,

Ama tan ka pe vek ang.
Lal thutphah zawng ka thu nise,

Ka Lal hliamhnu A thu ang,

Hringfa chitin hnam tinreng te,

Ro zawng zawng A rel vek ang.
Tunah ramtin la thim zawng zawng,

Van Gosen ah lo chang se,

Sual hreng thir kawl la bun te zawng,

Ka Lal engah leng rawh se.
Rebecca Saimawii ‘n mawi taka a sak hi tawngtaina nen mahni lal-a insiam lovin, Isua Lalna ram din zel turin i lo ngaithla ang u hmiang.  

Tunge Lal atan i thlan ang? I nun zawng zawng hruaitu atan. Kei leh ka chhungte hi chuan Isua hi kan Lalpa leh Chhandamtu atan kan thlang. Kan nun kawng tintengah Lal ber rawh se. 

THO LA DING TA CHE

 

“Tho la ding ta che, i hliam a dam e”  tih hla hi Pu Thangzama phuah leh thluk siam a ni. Patriotic Song a nihna let a hula-thu ken te hi kan phawrh teh ang.

Aw ka pianna leh ka seilenna ram,
Engvang nge i lo rum le?
Duhthuleng i sam sual vang em lo ni?
Heti kauva i nat le.

Comment:

He hla hian Zofate ram leh hnam chungchangah duh kan thlang sual em tih min zawt a. Chu duhthlanna chu khawi atrangin nge kan chhiar tan ang ?

  • Thlang tlak kha duhthlang sual kan ti em ?
  • British ho in min chhuahsan dawnin duhthlan tur hrang hrang kan nei, mahni ro inrel te, Burma a beh te leh India a beh te. India ah kan bet ta a kan thlang sual em ?
  • Nge, Mizo Union lo din chhan Burma, india leh East Pakistan rama Zofate rorelna pakhat hnuaia awm tura hmalakna kal mek laia District Council India huam chhung ami, chu poh British hovin Lushai Hills an tih chhung chauh a local politics kan luhchilh ta zok kha thlang sual kan inti ?
  • Nge MNF ten Independent puanga Zofa la-nu-val rual te hmalakna kha thlangsual kan inti ?
  • State kan dil a UT pek kan nih kha Mizoram bikah thlangsual kan inti em? CNF/CNA ten Burma laka inlak hran an sual kha thlangsual kan inti em? Manipur Tripura leh Assam state chhunga kan unaute helna hi thlangsual kan ti em?

“Duhthuleng I sam sual vang em ni le?” Pu V Thangzaman hetia a lo phuah hi kei chuan, ZORO rilru takin Independent country ni reng, kan duhvang nilo a divide and rule policy hmanga British ten Zofate ram pathumah min han then darh a, duhthlang theilo anga in ngaia kan pawm ta mai khan ngawng tamtak a nei chho a, helai hun ngei hi duh kan thlan sual intanna, he hla in a ken niah ka ngai.

Tho la ding ta che, i hliam a dam e,
I tha thum te a kiang e;
Hnutiang hawi lovin ram kal siam ta che,
Khuavel i la chhing ngei ang.

Comment:

Zofate zinkawngah hian thendarh kan nih avangin, kan awmna sawrkarin min enkawl dan leh harsatna kan paltlang a inanglo hlawm hle.

  • Burma ah chuan Kawl tawng hmanga min chimral tumin kan Hnam nihna bo thak pawiti lovin, khawvel hmasawnna pe eih lovin min enkawl. Mahse Missionary te zarah Kristian kan nih avang leh kan Thu leh Hlate avangin kan him hlauh.
  • India sawrkar chu India ram democracy mumal avangin Burma ang em chuan rahbeh leh nekchep kan ni lo deuh.
  • East Pakistan tuna Bangladesh nita pawh hi ram rorelna mumal loh avangin Burma ang deuh bawkin harsatna an paltlang, Kristianna bawkin a chhan him.

Heng kan hliam tawh hrang hrang te hi rapthlak leh hrehawm tak tak vek mahnise, kan hliam pawh a dam chho ve zela, Zofaten hnunglam thlir kir lova, tun leh nakin hun atana inpuahchaha kan ram leh hnam damna atana hmala turin min fuih a ni.

Siar leng mah khian lamtluang an chhui a,
Si zangkhua a bungbu e;
Kan tan khua a var khawfing lo chat e,                                                                                                              
Tho ru le i kal ang u.

Comment:

Kan ram leh hnam damna atan khawvel a inhawng e, tun hi hmalak hun inhre chhuak chu a ni e, chet vat a hun e tiin min fuih leh a ni.

Hmanah khan in maw thinlai a zing riai e,
Min chimtu chu darfeng rual;
Chengrang rawl a au kan muanpui silo,
Zan mu chhin a har ngei e.

Comment:

Helaia HMANAH a tih lai hi a hun vuah dan a inang lo thei hle ang. Historian te sawi dan pawh a dang thei viau ang. Engpawh nise –

  • Burma-ah chuan Democracy movement avang a buaina rapthlak tak mai lo chhuak te leh Kawl hovin tlangmin te chimral a tumna kawng hrang hrang avanga helna lo chhuak avanga Burma Saipai ten rawng taka Tlangmi ho a dona kawnga Zofate pawh Sipai tha chakna hmanga tawrhna rapthlak tak thleng, induna silai ri ten Zofate tana thlamuan thlak anih loh zia thu he hla-in a sawi hi Non-Violence lam awnna te he hla thu phenah hian a awmin ka hria.
  • India-ah thung chuan Mizoram Assam Manipur leh Tripura ah Zofate’n Helna chhan hrang hrang avangin, kan ram leh hnam dinchhuah nan, India sawrkar silai kengin kan do hlawma. A hun inang veklo mahsela, Indona sila ri hian mipuite min thlamuan zolo vet ho tih tho tarlangin chumi phena Non-Violence zawka beih rawtna keng telin ka hria.
  • Bangladesh lamah thung chuan India leh APkistan Indo-naah khan silai ri rapthlak zia leh remna hlut zia a tarlang thung.

Hnutiang hawilovin nghilh zai rel ila,
Kan hliam hlui te dam rawh se;
Khua a sang ta hle, khua kan tlai ang e,
Tunah hian i kal ang u.

Comment: Tirhkoh Paula iangin Zofate hunk al tawh thlirkir vak hian hnemhnanna a neilo. Kan hliam (keimahni vang emaw, min awptute min hliamna emaw) te a lo dam ta a – kan tun hun leh nakin hun a kan chan tur thleng phak loh hlau takin, vuaicha lovin, kan ram leh hnam tan I bei ang u tiin min fuih a ni.

THLARAU THIANGHLIM

KOHHRAN HI TISA THIL NILO THLARAU LAM THIL VAN LAM CHHUAK A NI

                                                                     Rev Lalrinmawia, Mizoram Synod Moderator

Thuhma: Synod dinhmun tlem tarlang ila. Thilpek rawngbawlna Sawm a Pakhat leh Kohhrana lakhawm dang zz nen Synod ah chhun khawm a ni thin a. Chunga  kan thawh zz Rs 152.34Cr a lo ni a, chu chu Kohhram member mi 5,96,000 te thawh ani. Tam avang hian sum pawh a lut hnem a ni. Kan thawhlawm hi Kohhran pawn lamah thawh ila hna nasa takin a thawk kher lovang chuvangin tanhona hi a pawimawh hle mai. Heng thilpek petu te zz hnenah Mizoram Synod aiawhin lawmthu ka sawi a ni.

Mizoram Synod hmalakna langsar zual te han sawi ta ila:

  1. Meitei Field chu Synod anni ta
  2. Karbi Field pawh Synod anni.
  3. Tripura lam pawh Synoda hlankai tum mek anni.
  4. Vaiphei unaute pawh Dynoda hlankai tum mek ani.

Thilpek kan pek te hian Synod pali a hring dawn mek a ni. Hemi bakah hian  Mizoram Synod hian Myanmar lamah kan Presbyterian unaute khaichhuah dan dapin hmalaki tum mek a ni. Myanmar-ah hian Synod 10 lai an awm ve a, a te ber chuan member 400 chauh an nei ani. Hengte nena thawhho nan Partnership neia hmalak tum mek a ni. Chuvang chuan Zokhawtharah Transit Office hawn tum ani.

Mizoramah Harhna a thleng meka Kohhran a nung hle vek mai. Kan kalna tawh zz ah Pastor leh Upa kan nei tha hle mai hi lawmawm ka ti. Pastor leh Upa te’n Harhna changte chawm puitlin an tum vek mai. Ze mak tak tak a piang hnem hle chungin kan Kohhran ten “Harhna kan dila kan duh ang chu kan dawnglo mahse Pastor leh Upa te’n kan buaipui a ngai ani” an ti thei zel mai. Heng bakah hian Harhna chang ten an duhtawk mai lova Tawngtai lenkhawm te neiin nasa takin an tawngtai a, mi inpe, Lal Isua a lo ropui zel nan, Thalai ten ni sarih chhung tlaivara chawngheia tawngtaia dil te pawh an awm hi ava lawmawm em. Biak In a tawngtaina February 2015 tanga chawl lova hmanna te pawh a awm zel mai.

Kan ram hi a dam ngei dawn ani tih hi ka ngaihtuah a. Kan ram hi a ngaihtuahawm lovin ka hria. Harhna avanga zirtirna diklo avanga harsatna awm thei awma sawi hi a thlen ka ringlo. Kan Pathian hian kan tana tha turin kan dilna hi min chhang ngei ang tih hi ka tilru ah a awm tlat a ni.

Sande Skul-ah Thurin kan han zir te leh nakumah Thlarau Thianghlim kan han zir turte hi Pathian remruatna ropui tak a ni.

SERMON

Bible: Mathaia 16:16-18  2Timothea 2:19
Lal Isuan Pathian Ram a rawn thlen tir thu a sawi, a thleng ngei mahse kan hmu thei silo. Chu Pathian Ram lo thleng tichiang chu Kohhran lo ding ta kha ani. Lal Isua vanah a lawna Thlarau Thianghlim a lo chhuka Kohhran a lo ding nawlh mai ani. Kohhran hi Thlarau lam thil ani a TISA lam thil thun telna chi ani lo. Lal Isuan Petera hnenah “Kapa in a hriattir che chungah hian Kohhran ka din dawn ani” a ti. Thihna leh tamna in a hneh tawh loh te chu Lal Isua hriatna dika dingte hi an ni. Thlarauin a hriattir tak te hi chu sualin a hneh ngai tawh lo. Petera hian a mitin Lal Isua Lalzara a kaitho te, mitdel a tivar te, hmeldanglamna tlanga Isua hmel eng te kha a hmuchiang hle mai. Van atangin aw in “Heihi ka fapa ani” tihte an hriat khan Petera chuan Isua kha ROPUI a ti mahse a phatsan loh phah chuanglo.”He mi hi ka hrelo” a ti engvang nge? Lal Isua a hriatna thuk tak kha Tisa mita a hmuh vang ani. Kan ramah hian Lal Isua kan va hre tak em. Zirtirte pawh khan a tholeh tih an hria an mitin an hmu ngei an bengin an hria MAHSE an huaisen phah miahlo.
Zaninah hian kan ngaihtuah chian tur awmin ka hre thin. Kan Pastor hian a bial intinah kalin “Isua hi a tho leh lo” ti sela hnialtu a ngah ngawt ang. Chu chuan an nun erawh a khawih chuanglo ang. Harhna kan chen nasa kan hlim mahse a tawk lo. Harhna a thlen mek lai hian INNGHAHNA TUR DIK pek a ngai a ni. An hlim leh lam chhan pawh hre lovin an zuang tawr tawr mai. Peteran Isua ropui a ti mahse a phatloh phah silo.
Tichuan Pentikos ni ah Thlarau Thianghlim a lo thlenga – Thlaraua hriatna in, Lal Isua hriatna dika hriain, an han awm ta. Hmelma elrelna itsikna awm tawh lo. Tunge ropui ber ang tia inzawt thin kha an inzawt tawh lo. Ropui duh thin mihring kha chinralin a awma midang tana inpe nun a lo chhuak ani. Chu chuan Kohhran a lo din ta – TISA HRIN AVA NILO CHIANG EM. Nitin rilru hmunkhatin Pathian Biak In ah chuan an eiho thin. Chubakah Pathian an fak ho a hlim takin an awm ta. A chhandam mekte hnenah chuan Lal Isua nun tawmna nun, hmangaihna neiin  intih thlarau bikna a awm tawh lo.
Nunna zz bulpui Isua khan, mahni thihna turin Kalvari a pan ani. Chumi hriatchiannaah chuan mahni in hmangaihna kha a bo ta, hrehawm an pawisa tawh lo. Kan chungah miten ro min relsak ngaitheilo kan ni. Puhna tinrenga an puhna kha a chhang lo. Lei leh Vana roreltu kha rorel sak ani – keini hian miten kan chungah engpawh rel se kan ngawi ve zel dawn em. “Keimahni” a awm theih tawh loh” tiin Petera chuan a letlinga khenbeh a hlau tawhlo. Paula chuan Lalpa tana ka chaklohna chauh lo chu chhuan tur ka neilo a tite hi ava sangin ava ropui em. Paula, Thlarau lam experience nei nasa tak  hi ava ropui em. “Hlawkna awmlo tur chu ka chhuang dawnlo” a ti mai. Keini erawh chuan Thlarau thilpek kan dawn te hi kan chhuang ta mai si. Van ropuina kalsana amite tana inpekna Paula ten an hmuhchian em avangin an inpek vena kha an sit lo theilo ani.
Kohhran leh Ringtute hi lei lam kutchhuak kan nilo Thlarau lam thil a ni. Zaninah hian Kohhranah Tisaa i lo telve anih chuan Petera angin i mualpho ve ang. Chu lungpuia innghat chu tuman an tichhe lovang. Lalpa hian Ama tate chu a hrechiang – thihna hneha a tlante kan ni. Retheihna hnuaiah emaw lungngaihna ruamah emaw Lalpa’n min hria. Isua hnenah hlauh tur a awmlo Van tuiin min chawm dawn a ni. Lal Isua mi hriatte hi thil zz min pe dawnlo ang em ni? Kan Thlarau chan hian Lal Isua min hriatchian tir rawh se. Lalpan Ama tate chu a hria.
Sual kalsanlo te tan Kohhranah hmun a awmlo. Lal Isua hmuchiangtu Thlarauin-a hriattir te chuan khawvel thil te hi an lawmna ani tawhlo, Van lam thil hi an lawmna ani tawh zawka, chu chu an nun chawmtu ani. Sual sim lo tan Kohhranah hmun a awmlo. Kohhranho innghahna diktak chu Thlarauin a hriattirte hi ani. Mahni hrehawm pawisa leh midang hmusitna awm ve tawhlo. Van nen nun a inzawm tlat tawh. Kohhran hi Van lam hrin ani. Pathian mite chu Kohhran mite hi kan ni. Pathianin malsawm rawh se.

HARHNA ROPUI

Kan lawm a che Thlarau Thianghlim,
Kan thlahlel che aw, kan duhber che;
Lung hmunkhat a a mite hruaitu chuan,
Kan ram dung leh vang fang zel ang che.

Fak zel che ka nuam aw, Lalpa duhtak,
Harhna ropui min pek vangin;
Kan ram sual mei ang kangfai zel la,
Kan lawm e, kan chawimawi che Thlarau Thianghlim.

Amah beisei a pantute chu,
A ngaidam zela a chenpui zel;
Keipawh ka sualna nen ka pan a,
Aw, i sual ngaihdam a ni min ti.

Thil kan hmuh leh kan hriatte hi,
Sawi lovin kan awm thei lo a ni;
Ka Lalpa chawimawia i awm chuan,
Chu chu ka tan chuan a tawk reng si.

Thiam loh chan reng ka hlau tawh lo,
Ka thiamchanna chu Krista a ni;
Leiah vanram nun chu tem lawkin,
Lal buhzem ringin ka nung tawh si.

Phuahtu: Lalnunpuia Hrahsel

Satu: Ruth CVL Muanpuii, Zoremi Ralte  & RC Lalruatdika (Tetea)

Canaan in Myanmar Flooded

Land of Canaan not Israel (Kanan as known by locals) but in Myanmar Flooded. Recue efforts from neighbouring states of Manipur and Mizoram yet to take off. 

Map of Myanmar

A small Township called “Kanan” about 1300 houses have been severely affected by the recent flood in Kabaw Valley. Due to heavy down pour and poor drainage system the current flood have dislocated thousands stranded and are at risk of famine and outbreak of epidemic.

The Christian belt of Myanmar are fervently praying but still praising Holy Ghost.

Canaan of Myanmar Flooded

Unless air dropping of food and medicines are taken up immediately the consequence will set-beck the thriving Rice-bowl of Western Myanmar and will hinder growth severely.

The flood damamged thousands of houses Schools and Churches. Due to the poor infratructutres, the mojority Christian population of Chin state is at risk of famine. Most of the infrastructures were submerged under flood built by the locals in this backward belt of Myanmar. The rescue workers effort needs proffesional help and the recovery and reconstruction will take long way involving huge investment from International Funding Agencies.

The International Aid Agencies should focus now on immediate relief like air dropping of foodstuffs and temporary shelter for the flood displaced people.

save myanmar

There will not be harvesting from the paddy field, as the inundated floodwater will damage all the crops. Due to siltation of paddy field next year yield also will be minimised.

According to latest reoport there are more than thirty people died and the death toll is rising and more people are reported missing. Many other Townships are also facing either flood or major landslides cutting off land, river, and air transportation.

Canaan Area

KA HMANGAIH CHE MIN HMANGAIH SI A

KA HMANGAIH CHE MIN HMANGAIH SI A
Phuahtu: C.Lalzarmawia
Satu: Bethsy Lalrinsangi

1. I khawngaih Kraws kawng zawh in, I rawngbawl lamtluang ka chhui,
Kawng nuam leh hahdam changte pawh awm thin;
Kawng hahthlak leh ralti a min hruai ni pawh hian in,
I rinawm zia min hmuh tir leh thin.

Chorus: Ka tan i rinawmna, aw! a ropui e,
Eng dang reng hi, aw! ka sawi thei lo;
I khawngaih lainatna, ka dawn hi a ropui e,
Ka hmangaih che min hmangaih si a (2).

2. I khawngaih leh malsawmna lei rohlu ka chan zawng te,
Ka chhiar seng love, aw! a ropui e;
I thatna ka tan lawmna, I khawngaih ka tan chawlhna,
Tu nen nge ka teh dawn che Lalpa?

3. Hei hi hlan nawn ka duh thin ka nun leh theihna te hi,
I tan rimtui-ah lo chang fo rawh se;
Hmangaih che ka thiam ne’maw, I duhzawng tih mai loh chu,
Ka hmangaih che min hmangaih si a.

Comment: Upa C. Lalzarmawia hla te hian min dek nasa hle mai. Ka nunah Thutak a sawi nasa hle.

YouTube Link  A hla thu video a dah hi diklo mahse a recording YouTube-a lo ri hi tha ka tih ber vangin kan dah a ni. Lyrics dik chu ka tarlan khi a nih hmel zawk.

Gay Marriage leh Billy Graham

Billy Graham a thusawi WhatsApp a thehdarh mek lo irhchhuah dan tarlan kan tum ang e. Thu thehdarh mek chu –

“If God does not punish America for this gay legalisation, then he owes Sodom and Gomorra an apology” – Billy Graham tih a ni.He thu hi Billy Grahama nupuiin “My Heart Aches for America” tih bu a nupui Ruth Grahami ziaka a lak anih hmel. He thu hi July ni 19 2012 lama ziaka chhuah tawh a ni. A chhan nih hmel deuh ber chu Nau tihtlak nasat lutuk vang a nih hmel. Billy Grahama article hetah hian chhiar la a fiah deuh ang.

A hnuaiah hian Copy Paste leh link dah a ni.

Tunhnaia a lo in vawrh lar leh nachhan chu Gay Marriage an legalize vang anih chiah hmel loh, mahse he article ziaktu Patrick Craine-a hian he article-ah hian quote-na atanga hmehbel a nih hmel e, 27/6/2015 a LifeStyle News a chhuakah hian – LIFESTYLE LINK

Copy Paste Link

    Some years ago, my wife, Ruth, was reading the draft of a book I was writing. When she finished a section describing the terrible downward spiral of our nation’s moral standards and the idolatry of worshiping false gods such as technology and sex, she startled me by exclaiming, “If God doesn’t punish America, He’ll have to apologize to Sodom and Gomorrah.”

    She was probably thinking of a passage in Ezekiel where God tells why He brought those cities to ruin. “Now this was the sin of … Sodom: She and her daughters were arrogant, overfed and unconcerned; they did not help the poor and needy. They were haughty and did detestable things before me. Therefore I did away with them as you have seen” (Ezekiel 16:49–50, NIV).

    I wonder what Ruth would think of America if she were alive today. In the years since she made that remark, millions of babies have been aborted and our nation seems largely unconcerned. Self-centered indulgence, pride, and a lack of shame over sin are now emblems of the American lifestyle.

    Just a few weeks ago in a prominent city in the South, Christian chaplains who serve the police department were ordered to no longer mention the Name of Jesus in prayer. It was reported that during a recent police-sponsored event, the only person allowed to pray was someone who addressed “the being in the room.” Similar scenarios are now commonplace in towns across America. Our society strives to avoid any possibility of offending anyone—except God.

    Yet the farther we get from God, the more the world spirals out of control.

    My heart aches for America and its deceived people. The wonderful news is that our Lord is a God of mercy, and He responds to repentance. In Jonah’s day, Nineveh was the lone world superpower—wealthy, unconcerned, and self-centered. When the Prophet Jonah finally traveled to Nineveh and proclaimed God’s warning, people heard and repented.

    I believe the same thing can happen once again, this time in our nation. It’s something I long for, and my son Franklin recently shared a vision for perhaps the greatest challenge in the history of the Billy Graham Evangelistic Association—to launch an outreach called My Hope with Billy Graham that would bring the Gospel into neighborhoods and homes in every corner of America next year.

    BGEA has already taken My Hope to more than 50 nations. We’ve worked in close partnership with local churches across each country, and those churches have reported millions of life-changing decisions for Christ. Carrying out a nationwide American version of this evangelistic outreach will be an enormous undertaking, but in my spirit I know God has called us to do this, and I pray He will stir your heart to join us in prayer and support.

    Franklin will share more about the project with you as the planning develops. In the meantime, all this year Franklin and his son Will are preaching “repentance toward God and faith in our Lord Jesus Christ” (Acts 20:21, ESV) at Crusade events across North America—from Texas to Canada—and God has blessed the work. Already tens of thousands have heard the Gospel, and many have responded, especially young people.

    As I write, I am in the middle of a busy summer enjoying visits with many of my grandchildren and other family members, but also working hard on a new book that addresses some dangerous illusions about eternal salvation that are becoming increasingly accepted in many places. I want to point the world to what the Bible says.

    Although age and health restrict my mobility and my stamina, not to mention my eyesight and hearing, I am thankful for the days God has given me, and I am humbled by His continued hand of favor on the Billy Graham Evangelistic Association. The Lord draws people to Himself daily through BGEA’s various evangelistic ministries, and I am so deeply grateful.

    May God bless you,

    Billy Graham

    Comment: Kan Pathian, hmangaihna a khat hian, a fapa Sual ata min chhandam nan a rawn tir, khawvel mi zawng zawng tan, USA mipui tan pawh. Billy grahama thusawi kum thum kal tawh ami leh tunlai Gay Marriage lar vanglaia intih lar tum hian Krista Kraws-a thihna “A kin ta” ti a Sual hnehna thawhlehna-in a rawn zui hi ti dal lul suh se. A hnuai ngaihdan pawh hi Krista kan aia a tawrha leh a tawrh chhan te hi lo ngaithla ve teh –

    “If God does not punish America for this gay legalisation, then he owes Sodom and Gomarra an apology” tih hi ngaihtuah chian chuan a diklo deuhlo mo.

    If God judges America, He will have to apologize to Jesus…tih zok tur a ang

    An sual chuan Lalpa’n a hrem ang tih te hi a dik emonle…Kan sual avangin Lal Isua kan tan a thi a, Pathianin Isua a hrem tawh a…Kan sual min hrem zel chuan Isua tawrhna khan awmzia a nei dawnlo tihna ami?

    “ani chu kan sualte thupha chawina a ni; keimahni sual chauh ni lovin, khawvêl zawng zawng sual thupha chawina pawh a ni.”
    1 Johana 2:2